Wanneer iemand aan me vraagt hoeveel talen ik spreek en ik antwoord dat dat er zes zijn, is het maar de vraag of ik helemaal naar waarheid verklaar. Want het hangt natuurlijk allemaal af van de omstandigheden van het geval, ik blijf een jurist. En daarbij: wat is een taal? En wanneer kun je zeggen dat je een taal “spreekt”?
Hoe dan ook, zes talen, ok, maar naast die zes spreek ik ook vloeiend juridisch. Want laten we wel wezen, rechten studeren betekent eigenlijk gewoon dat je een compleet nieuwe taal leert spreken. Je dacht vóór je studie te weten wat eigendom is? Of een bezitter? Opzet? Geef het een jaartje.
Het leren spreken van die nieuwe taal gaat heel geleidelijk. Je hebt het niet eens zo in de gaten allemaal, maar na een paar jaar merk je dat Coca Cola voor jou niet meer de betekenis heeft van “zwarte, koolzuurhoudende drank van een bepaald merk”, maar “drank waarbij je moet oppassen dat je niet per ongeluk een kelder in dondert”. Taart niet langer “meestal rond, luchtig gebak van deeg met room en vruchten of confituren enz. erop of erin” is, maar “voedsel met een grote kans op dodelijke afloop”. En een paard is veranderd van “zoogdier uit de familie van de eenhoevigen” in “dier dat je met een touw over een landsgrens moet trekken als je een uitvoerverbod wilt omzeilen”.
Volgens Van Dale is redelijk billijk en billijk redelijk, maar jij leert dat dit geen synoniemen zijn en dat ze altijd met z’n tweeën opduiken als “de” redelijkheid en billijkheid, die dus eigenlijk helemaal niet bestaat maar wel verdraaid handig is voor rechters die iets van zichzelf kwijt willen in een vonnis.
Noodweer verandert van “hevig onweer, gevaarlijke storm” in “zelfverdediging” – maar alleen als je je hebt gehouden aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit, of als je werd gedreven door een hevige gemoedstoestand veroorzaakt door de situatie met en/of de perso(o)n(en) tegen wie je je wilde verdedigen. Gebruikmaken van een illegaal vuurwapen is dan weer wel toegestaan, maar verwacht daarvoor dan later een dagvaarding.
En sommige woorden krijgen niet een nieuwe betekenis, maar een extra betekenis. Een honkbalknuppel blijft hoe dan ook “knuppel waarmee je de bal slaat bij honkbal”, maar is ook een voorwerp dat in verschillende situaties bijzonder goed van pas kan komen. Maar doe je advocaat een lol en bewaar dat ding altijd samen met “handschoen waarmee je de bal vangt bij honkbal”. Dat maakt je verdediging net wat makkelijker na gebruik van die hiervoor genoemde knuppel.
Een gangbare opvatting is dat met het leren van iedere nieuwe, vreemde taal je kijk op de wereld ook verandert. Als er één taal is waarvoor dat geldt, dan is het het juridisch. Vanaf nu zal ik mijn antwoord op de vraag hoeveel talen ik spreek dus aanpassen naar zeven. De waarheid en niets dan de waarheid. Zo waarlijk helpen mij linguïstiek en interpretatie almachtig.