De Vlaamse Youtuber Acid werd vorige maand veroordeeld voor het maken en verspreiden van een video met verschillende namen van studenten die betrokken waren bij de dodelijke ontgroeningsrituelen van ingenieursstudent Sanda Dia. De studenten in kwestie kwamen er vanaf met taakstraffen en geldboetes. Heeft de rechtspraak in deze zaak gefaald?
De twintigjarige Dia stierf tijdens een ontgroening van de Belgische studentenvereniging Reuzegom in 2018. Samen met twee andere aspirantleden moest hij liters alcohol drinken, maar ze kregen daarna geen water om te ontnuchteren of uitdroging tegen te gaan. Wel moesten ze ‘schachtenpap’ drinken: een brouwsel van gemalen goudvissen, muizen, paling en visolie. Tot slot moesten ze een gat graven, gevuld met ijskoud water. Daar stonden ze in, terwijl de andere leden van de studentenvereniging het gat gebruikten als toilet. Door de schachtenpap belandde Dia eerst in een coma: het zoutgehalte in zijn bloed was veel te hoog. Daarna kreeg hij een hartaanval. Twee dagen later overleed hij in het ziekenhuis.
Online schandpaal
Achttien betrokken leden bij de ontgroening moesten voor de rechter verschijnen. Zij kregen in mei 2023 werkstraffen van tweehonderd tot driehonderd uur en boetes van vierhonderd euro. Geen van hen kreeg een strafblad. Een groot verschil met de eisen van justitie, die uiteenliepen van anderhalf tot ruim vier jaar gevangenisstraf. De relatief lage straffen leidden tot grote publieke verontwaardiging. Als protestreactie plaatste de populaire Vlaamse Youtuber Acid, ofwel de 24-jarige Nathan Vandergunst, een video waarin hij verschillende namen van betrokken leden noemde, met daarbij waar ze woonden en werkten. Het leidde er onder meer toe dat het restaurant van de ouders van een van de leden talloze valse reserveringen en negatieve recensies kreeg.
Rechtszaak Acid
Acid moest zich in februari van dit jaar bij de rechter in Brugge verantwoorden voor de video. Hij kreeg een voorwaardelijke gevangenisstraf van drie maanden en een boete van achthonderd euro. Daarnaast moest hij twintigduizend euro betalen aan eerdergenoemde ouders voor het mislopen van inkomsten.
Na de veroordeling reageerde Acid op camera op het oordeel. “Het gaat hier om twintigduizend euro, dat had ik liever op de rekening van de familie van Sanda Dia gezien. Maar money always wins in België. Deze veroordeling komt op mijn strafblad. Er staat nu een gevangenisstraf op, gelukkig voorwaardelijk, maar het strafblad van de Reuzegommers is nog blanco. Vreselijk. Ik ga dit voor de rest van mijn leven meedragen, maar ik ben trots op wat ik heb gedaan.”
Overigens is hij niet de enige die in actie kwam. Wie op Google ‘Reuzegom’ intikt, komt gelijk uit op een website waarop de leden met naam en foto staan met bijschrift “Gerechtigheid voor Sanda Dia”. Wie er achter de website zit, is niet bekend.
Eerder incident
Het is niet de eerste keer dat Reuzegommers in opspraak raken. In 2011 kregen drie leden een boete van vierhonderd euro, omdat ze een varken bleekwater lieten drinken. Daarna werd er een sigaret in zijn bek gestopt en een kogel door zijn kop geschoten. De vader van Dia zei hierover eerder deze maand in een uitzending van Humberto Tan: “De rechters hebben de waarde van mijn zoon gelegd naast de waarde van een varken. Hoe kan dat?” Over de bewuste ontgroeningsdagen in 2018 zei hij: “Ze hebben hem gebruikt voor hun eigen belang. Ze wilden hem zo lang en hard straffen tot hij zelf op zou geven, zodat zij daarna konden zeggen: kijk, niet iedereen kan een Reuzegommer worden. En terwijl Sanda dood aan het gaan was, deden ze niets. Ze hebben alle signalen genegeerd, ze hadden de kans om te stoppen.”
Te weinig oog voor rechtvaardigheid
Volgens Jarik ten Cate, promovendus staatsrecht aan de Universiteit Utrecht, hebben de Belgische rechters zich in de zaken tegen de Reuzengommers en Vandergunst te weinig aangetrokken van de rechtvaardigheid en maatschappelijke aanvaardbaarheid. In een opinie in Het Parool schrijft hij: “De veroordeling van Vandergunst druist in tegen een primair rechtsgevoel, dat een ontmaskeraar doorgaans meer lof toeschuift dan ontmaskerden. […] Participatie aan een barbaars doopritueel met de dood als gevolg is moreel verwerpelijker en verdient een hogere straf dan namen vrijgeven ten behoeve van de publieke schandpaalfunctie.”