Het rijden onder invloed is al strafbaar, maar straks loopt een schuldige het risico dat hij bij zijn eerste veroordeling al behoorlijk op de vingers wordt getikt en zwaarder wordt gestraft. Het is één van de maatregelen die minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid neemt om strenger en effectiever op te treden in het verkeer. De rechter kan een ontzegging van de rijbevoegdheid direct na de uitspraak laten ingaan indien de kans op recidive groot is. Een veroordeelde mag om die reden direct niet meer op de weg rijden, ook niet tijdens een eventueel hoger beroep.
Door Donny Buisman
In 2016 overleden er in Nederland dertien mensen bij ongelukken in het verkeer die gerelateerd waren aan alcohol. Vorig jaar waren dat er al zesendertig. En ook dit jaar zijn de cijfers van het aantal verkeersdoden door alcohol hoog: tot en met september zijn al negenentwintig mensen omgekomen door alcoholgebruik in het verkeer. De politie ziet daarnaast een forse stijging van drugsgebruik in het verkeer. Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol van Justitie en Veiligheid zei in die context al dat het kabinet harder wil optreden tegen drankrijders. “Alcohol blijft een prioriteit in de verkeershandhaving.”
Het doel van de nieuwe maatregel is om de veiligheid in het verkeer te verbeteren. Het één en ander staat in het wetsvoorstel dat op 7 november ter consultatie is verstuurd namens minister van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat. Dit wetsvoorstel is een aanscherping van strafrechtelijke aansprakelijkheid bij ernstige verkeersdelicten. Eerder die week heeft de Eerste Kamer wetgeving aanvaard die hogere straffen mogelijk maakt voor het rijden onder invloed. Celstraffen kunnen daarmee oplopen tot zes jaar en per 1 januari 2020 gaat de strafmaximum voor alcohol in het verkeer omhoog van drie maanden naar één jaar.
Grapperhaus wil met de maatregelen die nu in consultatie zijn gegaan verder met het verbeteren van de verkeersveiligheid. Bij de ontzegging van de rijbevoegdheid of een rechterlijk rijverbod van twee jaar of langer is de bestuurder straks ook automatisch zijn of haar rijbewijs kwijt. Er moet dan opnieuw een rijexamen worden gedaan. Deze maatregel geldt niet alleen voor rijden onder invloed.
Hoe wordt het verbod gehandhaafd? De memorie van toelichting bij de consulatie merkt op dat grote alcoholcontroles weliswaar minder effectief lijken te zijn geworden door social media, maar dat het van belang blijft om grootschalige controles uit te voeren in verband met het op peil houden van de subjetieve handhavingsdruk. De politie dient daarbij zichtbaar op te treden. Daarnaast is het belangrijk dat de politie als hoofdregel – naast de gebruikelijke alcoholcontroles – bij iedere staande houding voortaan de bestuurder laten blazen.