Moeten burgers meer inspraak krijgen binnen politiek en rechtspraak? De politie in Enschede vindt van wel. Nadat op zondag 12 februari jl. in een Enschedese horecazaak een jas was gestolen, hield de politie diezelfde avond de dader al aan. Wat de politie vervolgens deed is opmerkelijk te noemen: op haar Facebookpagina vroeg zij namelijk welke straf de vrouw moet krijgen.
Door Jolein Rijkers
Bijna 15.000 volgers heeft Politie Enschede op Facebook. Het webteam van het 233 leden tellende korps zet er bijna dagelijks berichten op uit de politiepraktijk van alledag. Zo ook van de diefstal van een damesjas die diezelfde avond door een vrouw werd bekend.
“Wat vinden jullie? Wat voor straf moet ze hiervoor krijgen. Gevangenisstraf, taakstraf of een geldboete?”, vraagt de politie vervolgens op de Facebookpagina. Bijna 100 keer is er inmiddels gereageerd op de oproep om op de stoel van de rechter te gaan zitten. De reacties verschillen van een boete, variërend van 100 tot 300 euro – tot een taakstraf, “omdat je van een boete niets leert”. “Een enkeling pleit voor 300 stokslagen” en een ander voor “10 slagen op de handen met een knuppel”. Opvallend is dat de reacties over de gestolen jas vrij genuanceerd zijn. “Mensen zijn vaak milder in hun oordeel dan rechters, als het om de strafmaat gaat. De maximale straf voor diefstal is in principe 4 jaar, maar daar pleit niemand voor”, aldus chef van het basisteam Enschede Arjan Derksen. Gevraagd naar de reden van de ‘volksraadpleging’ geeft Derksen onder andere aan dat “zij de mensen willen meenemen in de praktijk van het politiewerk”.
De vraag of de burger meer invloed moet hebben in politiek en rechtspraak is er een die al langer speelt. Mogelijkheden die leiden tot meer burgerinvloed zijn bijvoorbeeld het invoeren van bindende referenda of het invoeren van juryrechtspraak, zoals in de Verenigde Staten het geval is. Met name het invoeren van een bindend referendum is iets waar sommige politieke partijen aan denken. Onder meer PVV, SP en Forum voor Democratie zijn voorstander van invoering hiervan. Momenteel is het alleen mogelijk een raadgevend referendum te organiseren, zoals de stembusgang over het associatieverdrag met Oekraïne. Omdat deze slechts raadgevend is, is het de vraag of de ‘Nederlandse tegenstem’ van dit referendum enige invloed zal hebben.
Wie na het lezen van dit stuk overtuigd is van bindende referenda in Nederland, kan overwegen zijn stem aan de PVV te geven. Partijleider Wilders is groot voorstander van een bindend referendum naar Zwitsers model: volgens hem moet er vier keer per jaar een volksraadpleging kunnen worden gehouden. Andere partijen als VVD, PvdA en CDA zien dergelijke referenda niet zitten. Al met al een overweging die je mee zou kunnen nemen bij je keuze op 15 maart aanstaande.