Staan er in jouw zoekgeschiedenis zoektermen als “messteken in onderbuik”, “klap tegen je slaap” en “slagader snijden”? Bij de verdachte Mark de J. in de zaak Everink wel. Feiten die niet vóór hem pleiten.
Door Sam van den Akker
Op 4 maart 2016 werd zakenman Koen Everink door zijn zesjarige dochter dood aangetroffen in de keuken van zijn huis in Bilthoven. De zakenman was om het leven gebracht met meerdere messteken. Verdachte vanaf het eerste uur is tenniscoach Mark de J., die gokschulden bij Everink zou hebben.
Mark de J. stelt dat hij ten tijde van de moord op Everink uit zijn auto werd getrokken en een korte tijd werd gekidnapt door de echte moordenaars van Everink. Door deze zin gaan de handelen van strafrechtstudenten al trillen. Waarom? Precies, dit is een zogenaamd Meer en Vaart-verweer.
Het Meer en Vaart-verweer is een verweer dat strijdig is met de bewezenverklaring, doch niet in strijd met de bewijsmiddelen. Om een voorbeeld te geven; mocht de rechtbank van oordeel zijn dat Mark de J. Everink opzettelijk en met voorbedachte raad om het leven heeft gebracht (moord conform art. 289 Sr), dan zal zijn verweer dat hij is ontvoerd ten tijde van het feit strijdig zijn met de bewezenverklaring. Zijn verweer stelt namelijk dat Mark de J. Everink niet vermoord kán hebben, omdat hij daar niet aanwezig was.
Zijn scenario is niet in strijd met de bewijsmiddelen, omdat er (nog) geen camerabeelden zijn. Evenmin zijn er getuigen die iets hebben gezien.
De rechter heeft op zogenaamde Meer en Vaart-verweren een bijzondere responsieplicht; hij zal een bewijsmiddel moeten toevoegen om zo het alternatieve scenario te verwerpen of hij zal moeten aangeven dat het scenario hoogst onwaarschijnlijk is. De bijzonderheid van de responsieplicht vloeit voort uit het feit dat artikel 358 lid 3 Sv slechts een responsie eist ten aanzien van art. 348 Sv en de tweede en derde vraag van art. 350 Sv. De wet eist dus geen responsie op bewijsverweren of strafmaatverweren.
Zoals gezegd maakt het Meer en Vaart-arrest een uitzondering op art. 358 lid 3 Sv. De rechter moet aldus responderen op dit verweer. Waarom het verweer zo’n rare naam heeft? Dat komt door de weg waar er in het arrest een ongeval werd veroorzaakt; de Meer en Vaart-weg.