Uit de cijfers met betrekking tot zedenmisdrijven blijkt dat verdachten van verkrachtingen zelden daadwerkelijk worden vervolgd. Tevens blijkt uit de afgelopen drie jaar dat als het tot een vervolging komt slechts in weinig gevallen hoge straffen worden uitgedeeld. Dit blijkt uit het feit dat meer dan de helft van de aangiften wordt geseponeerd en verdachten vrijwel nooit de maximum gevangenisstraf opgelegd krijgen.
Door Douae Youssef
Het Algemeen Dagblad vroeg in januari jongstleden bij justitie, politie en rechtbanken de cijfers met betrekking tot zedenmisdrijven op. Sinds 2017 is de maximum gevangenisstraf van twaalf jaar niet meer opgelegd. Kijken we naar de afgelopen drie jaar, dan blijkt de hoogst opgelegde gevangenisstraf zes jaar jaar te zijn. Uit de opgevraagde cijfers blijkt dat minder dan veertig procent van de meldingen van verkrachting daadwerkelijk tot een aangifte leidt. Dit komt doordat strafbare feiten in dit soort gevallen vaak moeilijk te bewijzen zijn en slachtoffers vaak afzien van aangifte.
Zelfs als er aangifte wordt gedaan door slachtoffers, dan wordt een groot percentage zaken geseponeerd: in 2019 was dat bijna zestig procent. Het Openbaar Ministerie kreeg vorig jaar ongeveer 440 aangiften binnen; daarvan werden 277 er op onvoorwaardelijke wijze geseponeerd. Enkele zaken zijn niet voor de rechtbank gebracht met de voorwaarde dat de verdachte zich aan bepaalde voorwaarden houdt tijdens een proefperiode. Bij andere ging schikken en straffen buiten de rechter om. Naast de cijfers toont onderzoek aan dat de haalbaarheid van een rechtszaak voor slachtoffers vaak de reden is dat zij geen aangifte doen. De daadwerkelijke veroordeling van een verdachte is immers geen garantie vooraf. Daarnaast wordt een strafrechtelijk proces als emotioneel zwaar ervaren door slachtoffers van zedenmisdrijven. Gevoelens van angst en schaamte kunnen bijvoorbeeld een rol spelen bij de keuze om al dan niet aangifte te doen.
Nieuwe zedenwet
Onder meer het bovenstaande was voor ministeris Grapperhaus in 2018 reden om met het voorstel tot een nieuwe, gemoderniseerde zedenwet te komen. In deze wet wordt opgenomen dat seks tegen iemands wil altijd strafbaar is. Onder meer Zweden ging Nederland daar al in voor: hierbij moet expliciet worden ingestemd met seks, anders is het een nee. ‘Gebeurt dit niet, dan kan enig seksueel contact dat zonder instemming is verkregen in het nieuwe Zweedse model worden aangeduid als verkrachting, of er nu dwang in het spel was of niet,’ zo schrijft Elsevier.
Grapperhaus verwacht dat het aantal aangiften zal stijgen met de nieuwe wet. Doel is om aangiften sneller naar het OM te krijgen. De politie krijgt meer geld voor extra zedenrechercheurs om de werkdruk bij de zedenpolitie te verminderen.
De exacte datum van invoering is nog niet bekend.