Autochtonen en allochtonen worden anders, maar even zwaar gestraft.[1] Autochtonen krijgen vaak een geldboete of werkstraf opgelegd, terwijl allochtonen een gevangenisstraf krijgen. Dit blijkt uit het onderzoek ‘Zwaarder gestraft?’ dat in opdracht van de Raad voor de rechtspraak is uitgevoerd. Hoe is dit verschil te verklaren?
Door Liza Ovsyanko
Het onderzoek is een vervolg op het rapport ‘Etnisch gerelateerde verschillen in de straftoemeting’ uit 2015. Uit dit rapport volgt dat de verschillen in straffen vooral te maken hebben met de zwaarte van het misdrijf en de persoonlijke omstandigheden van de dader.
Het rapport uit 2015 zag echter alleen op onvoorwaardelijke gevangenisstraf, terwijl het nieuwe onderzoek gaat over alle straffen die de rechter kan opleggen. Samengevat gaat het onderzoek over de vraag welke rol etniciteit speelt bij het opleggen van een bepaalde straf.
Uit het nieuwe onderzoek blijkt dat het soort straf samenhangt met verschillen in kenmerken tussen dadergroepen. Zo blijkt ook dat allochtonen gemiddeld zwaardere misdrijven plegen en autochtonen vaker alcohol- en welzijnsproblemen hebben. Verder zitten allochtonen langer in voorarrest dan autochtonen en nemen zij vaker een ontkennende houding aan.
Voor de zwaarte van de straf wordt een omrekensleutel gebruikt: een gevangenisstraf staat gelijk aan een taakstraf van twee uur en een geldboete van 25 euro. Na omrekening blijkt dat de straffen qua zwaarte gelijk zijn. Volgens de onderzoekers past de omrekensleutel echter niet bij de maatschappelijke opvatting van de zwaarte van de straffen en zal dit moeten worden gerelativeerd.
Voor meer informatie is het rapport van 2015 hier te vinden en het nieuwe onderzoek hier.
[1] In het onderzoek worden de termen ‘autochtoon’ en ‘allochtoon’ gebruikt, derhalve ook in dit stuk.