Minstens zeven grote internationale bedrijven in Nederland vergoeden het invriezen van eicellen voor hun werknemers. Het gaat om McKinsey, Hubspot, LinkedIn, Uber, Salesforce, SurveyMonkey en Google. De vraag rijst of dit positief is voor vrouwen of dat hierdoor juist een onredelijke keuze ontstaat, namelijk ofwel moederschap ofwel carrière.
Amerika
In Amerika is de vergoeding voor het invriezen van eicellen voor werknemers al ‘normaler’. Zo vergoedt twintig procent van de grote werknemers het invriezen van eicellen. Nederland is echter een heel ander land. “Ik begrijp het binnen de Amerikaanse context; daar zie je dat de overheid weinig aanbiedt als het gaat om werk en gezin en dat werknemers vaak via het bedrijf waar ze werken een zorgverzekering hebben. Voor de Nederlandse context is dit echt een nieuw fenomeen”, aldus Mara Yerkes, hoogleraar sociaal beleid aan de Universiteit Utrecht.
In Amerika werd als kritiek aangevoerd dat het vergoeden van het invriezen van eicellen een bedrijfscultuur kan creëren waarin vrouwen geen ruimte voelen voor het krijgen van een kind en dat zij daarnaast ook aangemoedigd worden om het moederschap uit te stellen. “Enerzijds kan je vrouwen hiermee empoweren en meer zeggenschap geven over hun eigen vruchtbaarheid. Anderzijds is het ook belangrijk dat vrouwen de vrijheid voelen om een kind te krijgen wanneer dat voor hen een goed moment is”, aldus Lucy van de Wiel, universitair docent aan King’s College in London en auteur van het boek Freezing Fertility.
Bovendien blijkt uit Amerikaans onderzoek dat bij bedrijven die dit type arbeidsvoorwaarden aanbieden een hoge druk heerst onder werknemers om hard te werken en geen tijd vrij te nemen voor het krijgen van kinderen, aldus Van de Wiel.
Gelijkheid
De vraag rijst dus of de vergoeding voor het invriezen van eicellen positief is. De Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen (WGB) behandelt het verschil tussen mannen en vrouwen op de werkvloer. Zo mag een werkgever niet discrimineren bij het aangaan van een arbeidsovereenkomst, de arbeidsvoorwaarden, de arbeidsomstandigheden, bevordering en het ontslag.
In eerste instantie lijkt de mogelijkheid voor het invriezen van eiercellen positief in het licht van de WGB. Zo krijgen vrouwen meer controle over hun vruchtbaarheid, waardoor zij wellicht beter en langer aan hun carrière kunnen werken. Dit zou betekenen dat mannen en vrouwen dezelfde kansen genieten wat betreft hun carrière.
Toch zijn er ook genoeg kritiekpunten. Zo is het allereerst opmerkelijk dat geen werkcultuur wordt gecreëerd waarin je zowel carrière kan maken als moeder kan zijn. Door het vergoeden van het invriezen van eicellen kunnen vrouwen het gevoel krijgen dat zij een keuze moeten maken tussen carrière en kinderen. Een dergelijke keuze is geheel onwenselijk.
Daarnaast kunnen vrouwen het gevoel krijgen dat zij hierdoor pas op latere leeftijd een kind mogen krijgen, omdat zij zogenaamd gebruik zouden moeten maken van het invriezen van eicellen. Als een vrouw er toch voor kiest om op jonge leeftijd moeder te worden, kan de opvatting zijn dat zij dan ook geen carrière wil maken. Het is onredelijk om te verwachten dat vrouwen die carrière willen maken pas op latere leeftijd hun kinderwens vervullen.
Kortom, het kan enigszins fijn zijn om meer grip te krijgen op je vruchtbaarheid. Toch is het problematisch dat er een cultuur heerst dat moederschap en carrière niet samengaan.