Vanaf 2024 of 2025 zullen Nederlandse identiteitskaarten niet langer een geslachtsaanduiding bevatten. Op deze manier beoogt het kabinet mensen tegemoet te komen die zich niet ondubbelzinnig als man of vrouw identificeren.
Door Sophie Karatzas
De beslissing om de verandering pas vanaf 2024 of 2025 door te voeren, is een bewuste keuze geweest. Er staat dan namelijk al een wijziging van het productieproces van identiteitskaarten op de planning, wat maakt dat het niet alleen praktisch en kostentechnisch gezien, maar ook op basis van efficiency overwegingen het beste moment is om de wijziging door te voeren. Dit schrijft minister van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) in een brief aan de Tweede Kamer.
Voordat de geslachtsaanduiding definitief wordt geschrapt, moeten er volgens de minister ook nog andere zaken worden geregeld. Zo moet de Paspoortwet gewijzigd worden en moeten zowel medewerkers van de politie en de Koninklijke Marechaussee als andere lidstaten van de Europese Unie op de hoogte worden gebracht van de toekomstige verandering.
Situatie in Duitsland en België
Duitsland kent al enige tijd geen geslachtsaanduiding meer op identiteitskaarten en ook in België houdt de kwestie de gemoederen al een tijdje bezig. Zo heeft het Belgisch Grondwettelijk Hof in 2019 geoordeeld dat Belgen de mogelijkheid moeten krijgen om hun geslacht op zowel hun geboorteakte als hun identiteitskaart te wijzigen naar ‘X’, indien zij zich noch man noch vrouw voelen. Desondanks heeft het federaal parlement nog geen actie ondernomen om een dergelijke aanpassing effectief mogelijk te maken.
Paspoorten
In Nederlandse paspoorten worden geslachtsaanduidingen vooralsnog behouden. Het kabinet heeft aangegeven dat het, voordat verdere stappen worden ondernomen, eerst wil afwachten of andere landen er ook iets voor voelen om de geslachtsaanduiding op paspoorten te schrappen. Daarbij legt minister van Engelshoven in de voornoemde brief uit dat een geslachtsvermelding op paspoorten momenteel verplicht wordt door EU Verordening 2252/2004 en dat Nederlandse paspoorten aan deze eis moeten voldoen. Zonder geslachtsaanduiding is de functie van het paspoort als reisdocument voor internationale reizen namelijk niet geborgd, aldus de minister.
Naast de traditionele geslachtsaanduidingen (man en vrouw) is het wel mogelijk om ‘X’ op te laten nemen in het paspoort. In Nederland zijn er echter slechts een handvol burgers, waaronder een interseksepersoon en een non-binair persoon, met een dergelijke registratie in hun paspoort. Deze neutrale registratie is bovendien door tussenkomst van een rechter toegekend. In onder andere Malta, India, Nepal, Australië, Canada en Nieuw-Zeeland kunnen burgers ook een genderneutraal paspoort krijgen.
Reactie van belangenorganisaties
Belangenorganisaties zoals COC Nederland, de Nederlandse organisatie voor seksdiversiteit (NNID) en Transgender Netwerk Nederland (TNN) steken hun enthousiasme voor de beslissing niet onder stoelen of banken en omschrijven de toekomstige verandering als “geweldig nieuws voor mensen die dag in, dag uit problemen ondervinden van die categorie geslacht op hun identiteitsbewijs”.