Gisteren verscheen het persbericht van de leiding van TeamNL en de KNGU; Yuri van Gelder moet naar huis nadat hij de normen en waarden die gelden binnen TeamNL ‘op grove wijze heeft overschreden’. Van Gelder heeft toegegeven dat hij alcohol heeft geconsumeerd buiten het Olympisch dorp. Hij zou pas om zes uur in de ochtend zijn teruggekeerd naar het Olympisch dorp, waarbij hij rumoer veroorzaakte en hiermee de andere sporters zou hebben gestoord.
Geschreven door Mark van den Hove
Moet hij om deze redenen naar huis worden gestuurd, mag dat überhaupt, is de straf proportioneel en wordt iedereen gelijk behandeld? Dat zijn de vragen die centraal staan in deze bijdrage. Van Gelder weigert tot op dit moment ieder commentaar.
Overtreding normen en waarden
Van Gelder heeft de normen en waarden op grove wijze overschreden, aldus de leiding van TeamNL. Hebben deze normen en waarden een formeel juridische status? De normen en waarden zijn opgenomen in een overeenkomst die iedere sporter heeft moeten tekenen voordat hij namens Nederland naar de Olympische Spelen mocht. Dit is een contract tussen de atleet en het NOC-NSF en heeft een omvang van ruim twintig pagina’s.
Het NOC-NSF beroept zich – kennelijk – op artikel 6 (lid 4):
“De Topsporter gedraagt zich op een zodanige wijze als van een goed lid van TeamNL (Rio 2016) verwacht mag worden, zowel tijdens de sportbeoefening als daarbuiten en neemt daarbij onder meer maar niet uitsluitend het gestelde in de IOC Code of Ethics in acht.”
Dit is een zeer algemene en open norm. Het verlaten van het Olympisch dorp of het drinken van alcohol wordt niet expliciet verboden. Alcoholgebruik – bij het turnen – valt niet onder de noemer doping. In theorie is het dus toegestaan om onder invloed van alcohol te turnen, dus out of competition is dit helemaal toegestaan.
Is het met rumoer terugkomen om zes uur in de ochtend in strijd met enig geschreven regel? Betoogd zou kunnen worden dat dit in strijd is met artikel 1 en 5 van de IOC Code of Ethics. Het komt er dan in het kort op neer dat hij andere sporters heeft gestoord tijdens hun nachtrust.
Geconcludeerd kan worden dat Van Gelder in strijd met de overeenkomst heeft gehandeld. De overeenkomst voorziet in een sanctie bij niet-naleving van de regels. Artikel 20 noemt twee mogelijke straffen:
1. uitsluiting van deelname of
2. verlies van medaillebonus
Ook is het NOC-NSF bevoegd om de overeenkomst tussentijds te beëindigen. In het geval van Van Gelder is ervoor gekozen om hem uit te sluiten van deelname.
Mogelijkheden tot protest
Indien Van Gelder het niet eens is met deze beslissing kan deze ter toetsing aan het CAS (het internationaal sporttribunaal) worden voorgelegd in een spoedzaak op grond van artikel 22 lid 4. Het CAS heeft als beleid dat zij binnen 24 uur een zitting belegt tijdens de Olympische Spelen in Rio. Het CAS heeft een ad-hoc kamer samengesteld voor de Olympische Spelen; de stand op 5 augustus was dat er al 21 zaken hebben gediend tijdens de Olympische Spelen.
Een andere mogelijkheid is dat Van Gelder zich beroept op de kennelijke ontbinding van de overeenkomst door het NOC-NSF. Dan is de Nederlandse rechter op grond van dit reglement bevoegd. De voorzieningenrechter van de rechtbank kan ook nog voor aanstaande maandag een beslissing nemen in deze zaak.
De vraag die aan de rechter of het CAS wordt voorgelegd, is of de straf in verhouding staat tot de verweten gedraging en of het NOC-NSF dus de bevoegdheid had om de overeenkomst op te zeggen/of te ontbinden en Van Gelder uit te sluiten van deelname aan de finale van de ringen.
Een antwoord op die vraag moet ik u schuldig blijven, want op dit moment zijn er maar weinig feiten bekend. Als aan de hand van de thans bekende feiten een oordeel zou moeten worden gegeven, dan lijkt het mij mogelijk dat de rechter of het CAS tot het oordeel komt dat een uitsluiting een te zware straf is, mede gelet op hetgeen gisteren in de media verscheen over “gelijke gevallen”. Het is kennelijk een goed gebruik bij andere sporten om een drankje te drinken na de wedstrijd. Ook werd een vergelijking getrokken met de Olympische Spelen in Sydney alwaar Maurits Hendriks coach was van het Nederlandse Hockeyteam (Hendriks is nu Chef de Mission). Dit team heeft destijds goud gewonnen, maar ook voldoende alcohol genuttigd.
Is deelname alsnog mogelijk?
Mag Van Gelder na een positieve uitspraak dan alsnog deelnemen? Dat is nog maar de vraag, want als TeamNL hem terug heeft getrokken uit de competitie, dan is de vraag of dit nog ongedaan kan worden gemaakt. Kortom: veel onzekerheden, maar als dit besluit geen stand houdt, voorzie ik nog procedures over de vermeende schade die Van Gelder door dit besluit heeft geleden.
Want laten we wel wezen, we hebben het over iemand die om zes uur dronken en een beetje lallend thuis komt, moeten we om deze reden de Olympische droom van Van Gelder afnemen?