Het Openbaar Ministerie heeft een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar Tata Steel IJmuiden en Harsco Metals Holland. De staalproducent en de slakverwerker stoten mogelijk opzettelijk te veel gevaarlijke stoffen uit. Hiermee zouden de bedrijven de openbare gezondheid in gevaar brengen.
Tata Steel IJmuiden is de grootste CO₂-uitstoter van Nederland. Die uitstoot heeft serieuze gevolgen voor de omgeving van de staalfabriek. Zo geven omwonenden al jaren aan dat zij als gevolg van de neerdalende stoffen allerlei gezondheidsklachten ervaren. Deze klachten lopen uiteen van hoofdpijn en misselijkheid tot aan maag- en buikklachten en zelfs diabetes. Meerdere onderzoeksinstanties hebben het bestaan van deze klachten bevestigd. Het RIVM concludeerde in april 2021 bijvoorbeeld dat mensen die in het gebied rond Tata Steel wonen vaker acute gezondheidsklachten hebben. Vijf maanden later liet een tweede onderzoek zien dat de uitgestoten stoffen mogelijk gevaarlijk zijn voor de gezondheid van kinderen.
Drie weken geleden presenteerde het RIVM de resultaten van een derde onderzoek naar de uitstoot van Tata Steel. De conclusie was opvallend: Tata Steel stoot veel meer gevaarlijke stoffen uit dan het zelf meldt. Zo werd in de omgeving van de fabriek maar liefst vijftig keer meer koper gemeten dan Tata Steel zelf had gemeld. Een mogelijke oorzaak hiervoor is dat de uitstoot van twee onderaannemers, waaronder slakverwerker Harsco Metals, niet in de cijfers van Tata Steel is terug te vinden. Harsco is wel actief op het terrein van Tata Steel. Het bedrijf verwerkt slak, een restproduct dat vrijkomt bij de productie van staal.
Aangifte
De uitkomst van het eerste RIVM-onderzoek was voor ruim 1.100 omwonenden al voldoende reden om aangifte te doen tegen Tata Steel. Zij beschuldigen de staalfabriek ervan dat het “willens en wetens zeer gevaarlijke en kankerverwekkende stoffen blijft uitstoten”. Tata Steel zou dan ook “radicale stappen” moeten nemen om “de negatieve impact op de gezondheid van de omwonenden te stoppen”. Het OM heeft inmiddels besloten een strafrechtelijk onderzoek in te stellen naar de gang van zaken bij Tata Steel en Harsco. Dat onderzoek zal zich vooral richten op de vraag of beide bedrijven met hun uitstoot de openbare gezondheid in gevaar brengen. De rol van de leidinggevenden binnen de bedrijven zal ook worden onderzocht.
Stichting Frisse Wind, samen met advocaat Bénédicte Ficq de drijvende kracht achter de aangifte, is blij dat er een onderzoek komt. Sanne Walvisch laat namens de stichting weten ‘waanzinnig opgelucht’ te zijn. Ficq spreekt van ‘geweldig nieuws’. Tata Steel zegt op haar beurt mee te zullen werken aan het onderzoek en de resultaten met vertrouwen tegemoet te zien. Verder stelt het bedrijf dat het zich wel degelijk bewust is van zijn verantwoordelijkheid voor de omgeving.
Rechtszaken
Het is nog niet te zeggen of Tata Steel en Harsco zich daadwerkelijk voor de rechter moeten verantwoorden. Er lopen al wel andere rechtszaken tegen beide bedrijven. Het OM eiste vorige week dat de Amsterdamse rechtbank Harsco een boete van 135.000 euro oplegt voor het veroorzaken van zogenoemde ‘grafietregens’. Tata Steel staat later dit jaar voor de rechter. De staalfabriek zou herhaaldelijk de milieuregels hebben overtreden. Zo zou Tata Steel in februari 2021 een berg kolen niet goed hebben afgedekt, waardoor het gruis als ‘zwarte sneeuw’ overal in de omgeving neerdaalde.
Kolen en andere schadelijke stoffen zijn wat Tata Steel betreft overigens op den duur niet meer nodig. Het bedrijf stapt in 2030 namelijk over op een groen productieproces. Zo moet de uitstoot van deze stoffen in de toekomst tot een minimum worden beperkt.
Lees ook: Belanghebbenden klagen Tata Steel aan