Zoals de afgelopen tijd uitgebreid in het nieuws is verschenen, zijn er spanningen ontstaan tussen Turkije en Duitsland (en misschien wel breder, Europa). In Duitsland was een satirisch filmpje op televisie verschenen waarin Erdogan op de hak werd genomen in een gedicht door de komiek Jan Böhmermann. Erdogan kon het filmpje op z’n zachtst gezegd niet waarderen en hij doet nu samen met zijn advocaat zijn uiterste best om de komiek te vervolgen.
Door Bram de Jong
Het gedicht van de komiek heeft als titel: SCHMÄHKRITIK, ofwel ‘Beledigende kritiek’. Dat is dan ook wat in het gedicht voorbij komt. Een zin uit het gedicht, waarvan Böhmermann zelf zegt dat het in Duitsland niet mag, leest hij toch voor:
“Geiten neuken en minderheden onderdrukken, Koerden schoppen, Christenen slaan en daarbij kinderporno kijken.”
De video van de uitzending werd verwijderd van de website van de televisiezender, maar is via wat Google zoekwerk nog steeds te zien.
Ongeveer honderd Turken in Duitsland deden aangifte. Ook Erdogan zelf heeft dit gedaan en wil dat Merkel de komiek laat vervolgen. Een politiek dilemma; enerzijds zijn er veel Duitsers die vinden dat dit behoort tot de vrijheid van meningsuiting en satire, anderzijds heeft Erdogan net een deal gesloten met Europa over de vluchtelingencrisis, waarvoor hij zes miljard kreeg. Zijn steun voor de deal is essentieel in het vluchtelingenprobleem. Erdogan kan, zo gezegd, de poorten zo weer open zetten. De kans bestaat dat Erdogan gaat dreigen met het laten vallen van de deal, als de komiek niet wordt vervolgd.
Toeval of niet: een spotprent over Erdogan van een Nederlandse cartoonist werd van Facebook verwijderd. De cartoonist mailde Facebook en sprak in een aantal uitzendingen. Later werd de post met de spotprent weer online gezet door Facebook. Bijgaand ontving de cartoonist een mail van Facebook waarin zij hun excuses aanboden, omdat de post ‘per ongeluk’ was verwijderd. Discutabel.
Merkel heeft inmiddels aangegeven dat de vraag of de komiek wordt veroordeeld in handen ligt van een onafhankelijke rechter. In Nederland wil het kabinet de wet die staatshoofd belediging strafbaar maakt, afschaffen. De komiek zelf zit nog ondergedoken en krijgt politiebescherming. Wat kennelijk bedoeld was als een grap loopt mogelijk dus totaal uit de hand voor de komiek.
De kwestie is ook voelbaar in Nederland. Erdogan riep op om beledigingen aan zijn adres in Nederland aan te geven bij een speciaal daarvoor bestemd meldpunt, al meldde het Turkse consulaat later dat dit berustte op een misverstand. Ook voor veel ophef zorgde de arrestatie van Metro columniste Ebru Umar vanwege haar uitspraken over Turkije en het islamitische geloof. Zij was op dat moment op vakantie in Turkije. Volgens de laatste berichtgeving is ze inmiddels wel vrijgelaten, maar mag ze Turkije nog zeker een week niet verlaten.