Vanaf 1 januari 2024 zijn mobieltjes en bijvoorbeeld tablets of smartwatches niet meer toegestaan in de klas in het voortgezet onderwijs. Het gaat niet om een wettelijk verbod, maar om een richtlijn. Basisscholen zullen na de zomer een besluit nemen over mobieltjes in de klas. Enkel als er een bijzondere reden is, mogen de mobieltjes worden gebruikt, zo vindt demissionair minister Dijkgraaf van Onderwijs, bijvoorbeeld als daar een medische reden voor is of als die gebruikt moet worden voor de les.
Eerder dit jaar stelden deskundigen dat het gebruik van smartphones voor jongeren zwaar verslavend is. Deze boodschap werd doorgegeven aan de Tweede Kamer. De hersenen van jongeren zijn nog te weinig ontwikkeld om weerstand te bieden aan de prikkels, trillingen en geluidjes. Leerlingen met een “brokkelbrein” scoren gemiddeld zo’n 1 tot 1,5 punt lager bij een toets. Ook worden kinderen somber van sociale media.
Thuis of in de kluis
Verder gaf Hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie aan de Vrije Universiteit Theo Compernolle aan dat hij het liefst een algemeen verbod tot dertien jaar zou zien. Ook zouden er lessen moeten komen (ook voor ouders), waarin wordt geleerd hoe men omgaat met de verslavende prikkels van mobieltjes. Bovendien vindt ook hoogleraar onderwijspsychologie Paul Kirschner dat mobieltjes niet mogen worden gebruikt in de klas: “Thuis of in de kluis,” zo stelt hij, en: “Alles wat afleidt, leidt tot slechtere prestaties. Daar zijn bakken onderzoeken over.”
Demissionair regeringspartij CDA en oppositiepartij PVV zijn vóór een verbod op de mobiele telefoon in de klas. Een dergelijk verbod bestaat al in Frankrijk en Zweden. Toch zagen Dijkgraaf en de onlangs afgetreden onderwijsminister Wiersma niets in Haags ingrijpen. Zo zouden scholen zelf moeten kunnen bepalen of een mobieltje is toegestaan in de klas.
Scholen zouden professioneel genoeg zijn om zelf afspraken te maken omtrent het mobieltje in de klas. Daarnaast zou de invoering van een landelijk verbod te lang duren; het maken van een wet duurt zeker drie jaar. Bovendien blijkt in Frankrijk dat het naleven van zo’n wet lastig is. Wiersma besloot in februari alsnog met scholen te gaan praten.
Haags ingrijpen
Er is uiteindelijk toch besloten voor ‘Haags ingrijpen’. Er is geen wettelijk verbod, maar een richtlijn. “Ook al zijn mobieltjes haast verweven met ons leven, in de klas horen ze niet thuis”, aldus Dijkgraaf. “Daar moeten leerlingen zich kunnen concentreren en alle ruimte krijgen om te leren.” Hij vindt dat mobieltjes het leerproces verstoren. “Daar moeten we leerlingen tegen beschermen.”
Toch is er ook genoeg ruimte overgelaten aan scholen. Zo mogen scholen zelf de exacte regels afspreken en kunnen zij er ook voor kiezen om de mobieltjes op de gehele school te verbieden (en dus niet alleen in de klas). Scholen hebben wel beloofd om het ‘nee, tenzij-beleid’ daadwerkelijk uit te voeren.
Kortom, op het voortgezet onderwijs zal er vanaf 1 januari 2024 een ‘nee, tenzij-beleid’ gelden wat betreft het gebruik van mobieltjes in de klas. Dit is dus geen wettelijk verbod. Het zal dus grotendeels afhangen van scholen zelf of er daadwerkelijk een ’telefoonvrij’ lokaal is.