Om meer zicht te krijgen op de demografische ontwikkelingen van Nederland tot 2050 is De Staatscommissie Demografische ontwikkelingen 2050 ingesteld. Die heeft de overheid geadviseerd om de migratie naar Nederland sterk af te remmen, omdat er anders onvoldoende toegang gaat zijn tot voorzieningen zoals wonen, onderwijs en zorg. Hiermee is immigratiebeperking niet langer alleen een rechts thema, maar komt een definitieve rem steeds dichterbij.
De commissie vindt dat er meer sturing nodig is, omdat Nederland één van de landen met de sterkste bevolkingsgroei in Europa is. Vooral het tempo van de bevolkingsgroei brengt problemen met zich mee. In 2022 immigreerden 403.108 personen naar Nederland. Dat waren er 150.580 meer dan in 2021. Hieronder worden de drie meest besproken scenario’s nader uitgewerkt.
Scenario asielstop
Bij het ideale scenario van Geert Wilders (PVV) zou er een asielstop komen. Hoewel dit voor sommige mensen misschien aantrekkelijk klinkt, heeft het negatieve gevolgen voor de economie. Door de vergrijzing zal de omvang van de beroepsbevolking afnemen. Hierdoor daalt de productiviteit en wordt de economische groei afgeremd. Daarnaast kunnen leegstaande woningen en winkels ervoor zorgen dat jonge ondernemende mensen vertrekken. Een voordeel van dit scenario kan zijn dat mensen minder dicht op elkaar geplakt hoeven te wonen en dat er meer ruimte zal zijn voor de natuur.
Scenario ‘niks doen’
Bij het scenario ‘niks doen’ zal de bevolkingsgroei zo snel toenemen dat we van 18 miljoen inwoners naar ongeveer 23 miljoen inwoners zullen groeien. Het grootste probleem bij snelle bevolkingsgroei is het woningtekort. Er zal een extra vraag naar 2,5 miljoen woningen zijn als de cijfers zich blijven ontwikkelen zoals nu. Een voordeel van dit scenario kan zijn dat het gunstig is voor de economie. Er komt meer arbeidsaanbod en er wordt meer verkocht.
Scenario mild ingrijpen
Het laatste scenario is het scenario waarbij mild wordt ingegrepen. De Staatscommissie vindt dit het beste scenario, omdat de economie blijft draaien en dit de minste druk op de voorzieningen legt. De bevolkingsgroei kan het beste geremd worden door grip te krijgen op migratie, omdat dit de grootste oorzaak van de bevolkingsgroei is. Daarnaast moet een krimp van de bevolkingsgroei worden voorkomen. Een krimp schaadt de economie en biedt geen ruimte voor gewenste migratie. De commissie adviseert de overheid om een langetermijnvisie te ontwikkelen met daarbij een aanpak die meerdere kabinetsperioden beslaat. Volgens de commissie moeten politici daarnaast niet bang zijn om concrete maximale migrantenaantallen te noemen.