De kortgedingrechter in Haarlem heeft een uitgeverij op de vingers getikt. Zij zou bij het publiceren van een encyclopedie over het tv-programma Jiskefet ongerechtvaardigd voordeel trekken uit de bekendheid van Jiskefet als merk. Daarom kreeg de uitgeverij de opdracht om alle nog te publiceren encyclopedieën van een speciale sticker te voorzien.
Debiteuren Crediteuren, de Lullo’s en Peters. Het zijn allemaal sketches uit het tv-programma Jiskefet, dat van 1990 tot 2005 werd uitgezonden en enorm populair was. Deze populariteit zorgde ervoor dat van het programma dvd’s en boeken werden gemaakt. Fans kunnen ook nu nog exclusieve Jiskefet-spullen kopen. Een Noord-Hollandse uitgeverij wilde hierop inspelen en bracht deze week een heuse ‘Jiskefet-encyclopedie’ op de markt. Zij had hiervoor geen medewerking gevraagd aan de makers van het tv-programma, die not amused waren en een kort geding aanspanden. De uitgeverij zou zonder hun toestemming profiteren van het succes van Jiskefet en dat zou in strijd zijn met het merkenrecht.
De uitgeverij was het hier niet mee eens en stelde dat de makers met het kort geding ‘een slaatje willen slaan uit de merkbescherming’. Daarnaast willen ze volgens de uitgeverij iedereen die over Jiskefet wil schrijven ‘met veel kabaal, kosten en intimidatie’ de mond snoeren. Dit zou in strijd zijn met de vrijheid van meningsuiting. Verder zou de vermelding van de woorden ‘gegarandeerd ongeautoriseerd’ op de kaft van het boek voldoende zijn om aan lezers duidelijk te maken dat het geen samenwerking met de makers van Jiskefet betreft.
Kort geding
De voorzieningenrechter vindt dat het gebruik van de naam ‘Jiskefet’ op en in het boek niet kan worden aangemerkt als het gebruik van een merk in de zin van artikel 2.20 lid 2 onder a van het Benelux-Verdrag inzake de Intellectuele Eigendom (BVIE). ‘Jiskefet’ wordt immers niet gebruikt als naam voor aangeboden waar, maar als onderdeel van een boektitel. Toch kunnen de makers van Jiskefet zich wel op het merkenrecht beroepen, omdat ‘een aanzienlijk deel van het (oudere) Nederlandse publiek’ de naam ‘Jiskefet’ associeert met het tv-programma én veel materiaal nog op internet is terug te vinden.
Hierdoor valt de naam ‘Jiskefet’ toch onder de bescherming van het merkenrecht. De makers hebben hierdoor recht op een duidelijke vermelding dat zij niet betrokken waren bij de totstandkoming van het boek. Er is volgens de rechter, zolang zo’n vermelding niet op de voorkant van het boek staat, sprake van ‘een gebruik waarmee ongerechtvaardigd voordeel wordt getrokken uit de bekendheid van de naam ‘Jiskefet’’. De vermelding ‘gegarandeerd ongeautoriseerd’, die de uitgeverij op de achterkant van de encyclopedie heeft geplaatst, verandert hier niets aan. Die vermelding doet volgens de rechter onvoldoende recht aan het belang van de makers van Jiskefet.
De uitgeverij moet dan ook alle nog te publiceren encyclopedieën voorzien van een sticker én een online waarschuwing. Daarin moet staan dat er geen enkele band bestaat tussen het boek en de makers van Jiskefet. Als de uitgeverij dit niet doet, moet zij mogelijk een dwangsom van 5.000 euro per dag betalen.
Bodemprocedure?
De advocaat van de uitgeverij, Brigitte Spiegeler, laat weten verrast te zijn door de uitspraak. “We beraden ons op vervolgstappen. Praktisch gezien is het niet realistisch dat er morgen een sticker is geplakt op elk boek”. Verder stelt ze dat het de makers van Jiskefet niet om de principes, maar om het geld gaat. Onno Hennis, advocaat van de makers van Jiskefet, gaf eerder al aan een bodemprocedure te willen starten. Hiermee wil hij door de rechter laten beoordelen of ook de verdere totstandkoming en inhoud van de encyclopedie in strijd zijn met de wet.
De uitgeverij heeft inmiddels (in ieder geval wat betreft de online waarschuwing) gehoor gegeven aan de uitspraak van de rechter. Het boek is op 10 november 2021 verschenen.