Rechter: Koninklijke Marechaussee mag etnisch profileren bij vreemdelingencontroles

Onlangs heeft de rechtbank Den Haag bepaald dat de Koninklijke Marechaussee gebruik mag blijven maken van etniciteit bij vreemdelingentoezicht. Volgens de rechter is er hier geen sprake van discriminatie.

Door Jessie van Meerkerk

De zaak was aangespannen door twee individuele eisers en diverse belangenorganisaties, waaronder Amnesty International. Volgens de eisers is het vreemdelingentoezicht dat de marechaussee uitoefent discriminatie. Het gaat hier om het Mobiel Toezicht Veiligheid (MTV). Dit gebruikt de marechaussee om personen op te sporen die illegaal in Nederland (willen) verblijven. De controles worden uitgevoerd bij de binnengrenzen bij België en Duitsland.

Risicoprofielen

Het MTV is erop gericht om de persoonsgegevens vast te stellen van eenieder die aankomt op luchthavens, wegen en vaarwegen bij de grensgebieden. Denk hierbij aan nationaliteit, verblijfsstatus en identiteit van de inreizigers. Aan de hand van algemene risicoprofielen wordt een zogeheten ‘selectiebeslissing’ gemaakt. Op basis van deze selectie worden bepaalde personen uit de rij gehaald voor controle.

Rechtszaak

Een van de factoren die wordt meegenomen in het risicoprofiel is de etniciteit van inreizigers. Volgens de individuele eisers – die al een aantal keer zijn onderworpen aan de MTV-controles – is hier sprake van discriminatie. Voor de rechter verklaarden zij dan ook dat zij op basis van hun huidskleur vaker worden geselecteerd dan anderen. Zij eisten daarom een algeheel verbod op het gebruik maken van etniciteit bij MTV-controles.

De rechter gaat hier echter niet in mee. Het MTV is een wettelijk opgedragen taak van de marechaussee op grond van artikel 50 Vreemdelingenwet 2000. Om iemand te controleren is geen verdenking vereist. De verdenking kan enkel volgen uit de controle. Het maken van een onderscheid tussen mensen levert volgens de rechtbank alleen discriminatie op als er geen objectieve en redelijke rechtvaardigingsgrond voor is. Voor het MTV is het juist noodzakelijk om factoren als nationaliteit en verblijfsrechtelijke positie mee te wegen, aangezien het gaat om bestrijding van illegale verblijven in Nederland. Het meewegen van etniciteit is maar één van de factoren die in een risicoprofiel worden meegenomen. De rechter oordeelt dan ook dat hier geen sprake is van discriminatie. De marechaussee mag het MTV dus blijven gebruiken.

De eisers zijn niet akkoord gegaan met deze uitspraak en gaan waarschijnlijk in hoger beroep. Verdere ontwikkelingen laten nog op zich wachten.