Het aanspreken van bezoeksters van abortusklinieken door anti-abortusdemonstranten, teneinde zwangere vrouwen te overtuigen om van abortus af te zien, valt niet onder het betogingsrecht, maar wordt gezien als een wanordelijkheid waartegen gemeenten mogen optreden. Dit heeft de voorzieningenrechter van de Rechtbank Noord-Holland geoordeeld.
Door Sophie Karatzas
Volgens de rechtbank valt het confronteren van vrouwen die abortusklinieken bezoeken niet onder het betogingsrecht, dat in artikel 9 van de Grondwet geregeld is. Wanneer demonstranten zich willen beroepen op hun betogingsrecht, moet er namelijk sprake zijn van “het uitdragen van gemeenschappelijke beleefde gedachten en wensen op politiek of maatschappelijk gebied”. Hier is volgens de rechtbank niet aan voldaan wanneer anti-abortusdemonstranten individuele zwangere vrouwen aanspreken voor de deuren van een abortuskliniek. “Immers betreft de betoging dan niet meer het uitdragen van een maatschappelijk probleem, maar het aankaarten van een individuele zaak bij een individueel persoon”, aldus de rechtbank.
Wanordelijkheid
De rechtbank omschrijft het confronteren van vrouwen voor abortusklinieken als een wanordelijkheid. Het vertonen van dergelijk gedrag door tegenstanders van abortus verhindert namelijk dat bezoeksters van abortusklinieken ongestoord de rechten kunnen uitoefenen die hun op basis van de Wet afbreking zwangerschap toekomen.
Gelet op het voorgaande acht de rechtbank het op grond van de Wet openbare manifestaties gerechtvaardigd dat de burgemeester van de gemeente waar de abortuskliniek gevestigd is, beperkingen stelt aan het gedrag van anti-abortusdemonstranten. In de onderhavige zaak ging het om Abortuskliniek Beahuis & Bloemenhovenkliniek in de gemeente Heemstede. Dergelijke beperkingen moet echter wel duidelijk en concreet gemotiveerd worden en er moet een zorgvuldige belangenafweging aan vooraf zijn gegaan.
In gesprek gaan
De uitspraak van de rechtbank daargelaten, mogen anti-abortusdemonstranten nog steeds een gesprek voeren met bezoeksters van abortusklinieken. Voorwaarde hiervoor is wel dat de bezoeksters instemmen met een dergelijk gesprek en op vrijwillige basis in gesprek treden met de aanwezige demonstranten.
In mei heeft de gemeente Heemstede reeds regels gesteld ten aanzien van het demonstreren voor de voornoemde abortuskliniek. Zo moeten demonstranten te allen tijde op 25 meter afstand van de kliniek blijven, hetgeen wil zeggen dat ze pas een gesprek kunnen voeren met bezoeksters van de kliniek wanneer deze zelf naar de demonstranten toelopen om een conversatie met ze aan te gaan.