Nieuw-Zeeland heeft natuur erkend als rechtspersoon, een juridisch vernieuwende stap. Deze aanpak trekt wereldwijd de aandacht. Steeds meer landen laten zich hierdoor inspireren en volgen het voorbeeld. De Whanganui-rivier, die in 2017 als eerste rivier ter wereld dezelfde rechten kreeg als een mens, vormt het symbool van een snelgroeiende juridische stroming: natuurrecht.
De beslissing kwam voort uit een langdurige inzet van de inheemse Maori-gemeenschap, die al generaties lang een spirituele en ecologische band onderhoudt met de rivier. In de wet is vastgelegd dat de Whanganui-rivier wordt vertegenwoordigd door twee voogden: één namens de Maori en één namens de overheid. Daarmee is een gezamenlijk beheer en juridische bescherming verankerd.
Sinds de toekenning van rechtspersoonlijkheid aan de rivier zijn ook het Te Urewera-bos en meer recentelijk de berg Taranaki in Nieuw-Zeeland als rechtspersoon erkend. Het juridisch model geeft deze natuurlijke entiteiten onder meer het recht om eigendom te bezitten en juridische stappen te ondernemen ter bescherming van hun belangen.
Andere landen
Het concept vindt internationaal navolging. In meer dan 38 landen zijn ecosystemen inmiddels erkend als rechtspersoon, waaronder de Spaanse Mar Menor-lagune in 2022. Daarmee is het natuurrecht een van de snelst groeiende juridische stromingen ter wereld geworden. Ook in Nederland wordt het onderwerp actueel: in de gemeente Eijsden-Margraten is in 2023 een motie aangenomen om rechten aan natuur toe te kennen.
Een opvallend Nederlands voorbeeld van dit gedachtegoed is het initiatief om de Waddenzee rechtspersoonlijkheid te geven. In 2018 werkten jurist Jan van de Venis, hoogleraar Tineke Lambooy en oud-Waddenvereniging-directeur Arjan Berkhuysen een concreet voorstel uit, gebaseerd op artikel 2:1 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek. Daarin staat dat overheidstaken kunnen worden toegekend aan een rechtspersoonlijkheid bezittend orgaan, wat de basis zou kunnen vormen voor een onafhankelijke beheerautoriteit. Deze instantie zou de unieke culturele, ecologische en erfgoedwaarde van het gebied moeten beschermen voor huidige en toekomstige generaties. In 2019 diende de gemeente Noardeast-Fryslân, gesteund door de lokale partij Sociaal in Noardeast-Fryslân (S!N), een motie in om het kabinet te verzoeken zo’n autoriteit op te richten. Hoewel de motie werd aangenomen, werd het initiatief in de praktijk niet doorgezet.