In de cao Gehandicaptenzorg is voor het eerst het recht op onbereikbaarheid vastgelegd. Hiermee hoopt de FNV dat iedereen ongestoord van zijn vrije dag kan genieten. Eerder werd bekend dat kamerlid Van Dijk dit recht ook in de wet wil vastleggen. Het doel van deze wet is dat het onderwerp ‘bereikbaar zijn buiten werktijd’ bij alle bedrijven onderdeel wordt van gesprek en zodoende het aantal mensen dat onder stress bezwijkt verminderd.
Door Lisanne Wigboldus
In de nieuwe cao Gehandicaptenzorg staat opgenomen dat werknemers het recht hebben om op een vrije dag onbereikbaar te zijn. Het recht houdt in dat je op je vrije dag niet meer telkens je mail hoeft te checken, op je werktelefoon hoeft te kijken of je rooster dient in te vullen. De FNV is van mening dat je werk en privé beter moet kunnen combineren. Daarom moeten werknemers meer zeggenschap krijgen over hun werktijden. Als je privé continu met je werk bezig bent, dan veroorzaakt dit stressklachten, aldus de FNV. Het is belangrijk dat je privé de focus kunt leggen op bijvoorbeeld je gezinsleven.
Het recht op onbereikbaarheid is op dit moment nog opgenomen in het onderhandelaarsakkoord van de cao Gehandicaptenzorg, wat inhoudt dat de leden nog moeten instemmen met de nieuwe cao.
Grens tussen werk en privé vervaagt
Doordat werknemers de mogelijkheid hebben zelf te bepalen waar en wanneer ze willen werken, vervaagt de grens tussen werk en privé. Werktelefoontjes blijven maar komen en er wordt verwacht dat hierop snel wordt gereageerd. Op deze manier is iedereen tegenwoordig bereikbaar. Wereldwijd worden er per dag ongeveer tussen de 183 en 205 miljoen e-mails verstuurd waarvan op 75% van deze e-mails binnen een uur wordt gereageerd. Meer dan de helft van de werknemers bekijkt zijn of haar mail ook buiten werktijd.
Stressklachten
Er wordt tegenwoordig veel stress ervaren, met name door jongeren tussen de 25 en 35 jaar oud. Sinds 2007 zijn de burn-out klachten met 5% gestegen. Op dit moment is het de nummer 1 beroepsziekte in Nederland. Kenmerken waardoor mensen meer kans hebben op burn-out klachten zijn weinig steun van collega’s en van de leidinggevende, een hoge werkdruk, weinig autonomie op werk en weinig sociale steun.
De bovenstaande groep, jongeren tot 35 jaar, is ook de groep die de meeste e-mails verstuurd.
Opnemen in de wet?
In andere bedrijven in Europa staat dit thema al langer op de kaart en in Frankrijk is dit recht zelfs opgenomen in de wet. Kamerlid Van Dijk van de PvdA is ook voornemens dit recht vast te leggen in de Arbeidsomstandighedenwet en in de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs. Zijn wetsvoorstel moet nog worden behandeld.
Wetsvoorstel recht op onbereikbaarheid
Op dit moment kennen we in Nederland de Arbeidstijdenwet en de Arbeidsomstandighedenwet. Deze eerste wet regelt onder andere het aantal uur dat iemand per dag mag werken (>18 is 12 uren werken) en het aantal uur dat iemand rust moet hebben (>18 is 11 uren rust). Met het wetsvoorstel hoopt kamerlid Van Dijk te regelen dat wordt vastgelegd hoe de rusttijd wordt gewaarborgd. In deze tweede wet is geregeld dat ieder bedrijf met personeel moet laten onderzoeken of het werk gevaar oplevert of schade kan veroorzaken aan de gezondheid van werknemers. Dit onderzoek heet de RI&E (risico-inventarisatie &- evaluatie) en moet schriftelijk worden vastgelegd.
Het wetsvoorstel voorziet er in dat werkgevers, via het door het bedrijf te voeren arbobeleid en de RI&E, verplicht worden de risico’s van continue bereikbaar te zijn in kaart brengen en daarbij ook maatregelen nemen om de nadelige gevolgen van altijd bereikbaar zijn te voorkomen.
Het doel van het wetsvoorstel is volgens kamerlid Van Dijk niet om werkgevers te straffen als er berichten buiten werktijd worden gestuurd. Indien de werkgever geen arbobeleid ten aanzien hiervan voert of dit niet opneemt in de RI&E, kan de Inspectie SZW een waarschuwing geven en indien deze niet wordt opgevolgd kan men een ‘eis tot naleving’ geven. In het uiterste geval kan de Inspectie SZW een bestuurlijke boete geven.
De internetconsultatie van het nieuwe wetsvoorstel is op dit moment gesloten. De nieuwe wet zou in 2021 in werking moeten treden.