Smaak kan niet auteursrechtelijk worden beschermd. Dat heeft het Europese Hof van Justitie beslist in een rechtszaak tussen de Nederlandse kaasproducenten van Heksenkaas en Witte Wievenkaas. De smaak van een voedingsmiddel kan volgens het Hof niet nauwkeurig en objectief worden uitgedrukt.
Door Kirsten Rolloos
Producent Levola bezit sinds 2011 de intellectuele eigendomsrechten op ‘Heksenkaas’, een smeerbare dip met roomkaas en verse kruiden. Levola is van mening dat de smaak van Heksenkaas een werk is dat door auteursrecht wordt beschermd. Daarom is de producent rechtszaken gestart tegen concurrenten die vergelijkbare kaas maken. In 2015 werd een rechtszaak gevoerd tegen producent Smilde die Witte Wievenkaas op de markt heeft gebracht, en in 2017 spande Levola een zaak aan tegen European Food Company van Magic Cheese, waar wij eerder al eens over schreven. Beide rechtszaken werden verloren.
Levola ging in hoger beroep tegen het vonnis in de zaak tegen de Witte Wievenkaas. Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden kwam er echter niet uit en besloot vragen te stellen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie. Volgens het gerechtshof bestond er namelijk geen duidelijkheid over de vraag: kan de smaak van een voedingsmiddel auteursrechtelijk worden beschermd?
Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen, is het essentieel dat de smaak kan worden aangemerkt als een werk in de zin van de Auteurswet. Het Europese Hof van Justitie maakt daarom eerst duidelijk dat een product een werk kan zijn wanneer het een oorspronkelijke intellectuele schepping is. Daarnaast moet de intellectuele schepping tot uitdrukking worden gebracht om een werk te kunnen zijn. En daar zit het probleem volgens het Europese Hof. Een smaak kan niet voldoende nauwkeurig en objectief worden uitgedrukt. Het vaststellen van een smaak is namelijk afhankelijk van smaakbeleving en smaakervaring. Die verschillen per persoon. Een smaak is te subjectief en variabel en komt daarom niet voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking.
Voorlopig valt er over auteursrecht op smaak dus niet meer te twisten. Dat kan weer anders zijn wanneer technieken worden ontwikkeld om smaken objectief vast te stellen. Volgens Levola directeur Michel Wildenborg biedt dat misschien nog ruimte voor nieuwe juridische mogelijkheden.