Ontsnappen uit de gevangenis is in Nederland niet strafbaar. Franc Weerwind, minister van Rechtsbescherming, wil daar verandering in brengen. Hij is daarom bezig met een wetsvoorstel waarmee ontsnappen uit de gevangenis of tbs-kliniek strafbaar wordt.
Waarom is het ontsnappen uit een gevangenis eigenlijk niet strafbaar? Volgens strafrechtadvocaat Jordi L’Homme is er bewust voor gekozen om vluchten uit de gevangenis niet strafbaar te maken. Het zit namelijk in de menselijke aard om te ontsnappen, waardoor het onredelijk zou zijn om dit strafbaar te stellen.
Er zitten wel grenzen aan de ontsnappingspoging. Zo is het wel strafbaar om iemand anders opzettelijk te helpen met ontsnappen. Daarop staat een maximumstraf van vier jaar (zie art. 191 Sr). Een gevangenbewaarder die een gedetineerde helpt bij een ontsnapping kan worden gestraft met een gevangenis van ten hoogste drie jaar (zie art. 367 lid 1 Sr). Daarnaast mag een gedetineerde geen misdrijf plegen gedurende het ontsnappen, zoals een raam vernielen of een gevangenisbewaarder mishandelen.
Gevangenen die een poging doen tot vluchten, kunnen wel sancties in de gevangenis krijgen. Dit kan bijvoorbeeld door plaatsing in een isoleercel. Daarnaast wordt de voorwaardelijke invrijheidstelling weggenomen, aldus L’Homme.
Weinig ontsnappingspogingen
L’Homme staat niet achter het nieuwe wetsvoorstel dat het ontsnappen strafbaar stelt. Zo vraagt hij zich af in hoeverre de nieuwe wet gedetineerden ervan weerhoudt om te ontsnappen.
Bovendien laat oud-gevangenisdirecteur Frans Douw weten dat ontsnappen uit de gevangenis bijna nooit voorkomt. Volgens Douw gebeuren de meeste ontsnappingspogingen tijdens transport en niet in de gevangenis zelf. Zo wordt in de gevangenis al rekening gehouden met het vluchtgevaar.
Gevangenen met een grote kans om te ontsnappen, komen in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) terecht. De EBI heeft de hoogste mate van beveiliging en controle van alle inrichtingen en valt daarmee onder de categorie ‘extra beveiligd’. De EBI is een losstaand gebouw op het terrein van de Penitentiaire Inrichting (PI) Vught met een extra muur eromheen. Ook zijn alle functionaliteiten van de EBI volledig gescheiden van andere leefafdelingen van PI Vught.