De Onderwijsinspectie mag een kritisch onderzoeksrapport over de veiligheid van lhbti-leerlingen binnen scholengemeenschap de Gomarus volledig openbaar maken. Dat heeft de voorzieningenrechter onlangs geoordeeld. De school stelde dat passages uit het rapport onrechtmatig zijn en daarom zouden moeten worden aangepast, maar de rechter gaat daar niet in mee.
De Gomarus is een reformatorische scholengemeenschap die voor ongeveer 1.800 leerlingen voortgezet onderwijs verzorgt. Vijf jaar geleden ontstonden zorgen over drie leerlingen. De zorgcoördinator van de school ging hierop met die leerlingen en hun ouders in gesprek. Daarbij kwam naar voren dat de zorgen betrekking hadden op de lesbisch-seksuele contacten van de leerlingen. Later bleek dat de drie leerlingen vooraf hadden aangegeven dat ze liever niet wilden dat de school hun ouders hierover zou vertellen.
Drie jaar later stelde een van de drie leerlingen de Gomarus aansprakelijk voor het gesprek met haar ouders, omdat dat gesprek voor haar traumatische gevolgen had gehad. De school zelf vond echter dat de zorgplicht die een school jegens zijn leerlingen heeft in dit geval niet was geschonden. De Gomarus besloot dan ook geen aansprakelijkheid te erkennen, maar ging wel akkoord met een ‘coulance-vergoeding’ voor de (inmiddels oud-)leerlinge.
Artikel en onderzoek
NRC Handelsblad kreeg lucht van de gebeurtenissen en plaatste in maart 2021 een artikel waarin met acht oud-leerlingen werd gesproken over hun ervaringen met de manier waarop de Gomarus omgaat met homoseksualiteit. Na de publicatie van dit artikel startte de Onderwijsinspectie een onderzoek. Dit onderzoek bracht verschillende tekortkomingen aan het licht. Zo zou de school geen toereikend beleid hebben voor de sociale veiligheid van leerlingen die een andere opvatting over homoseksualiteit hebben. Daarnaast zou de lesstof die de school aanbiedt niet voldoende ingaan op seksuele diversiteit en had de Gomarus nooit akkoord mogen gaan met de coulance-uitkering aan de oud-leerlinge.
De Gomarus was het hier niet mee eens en spande een kort geding aan. Daarin eiste de school dat het onderzoeksrapport zou worden aangepast of dat de publicatie ervan zou worden verboden. Bepaalde passages zouden een onjuist beeld geven van de gang van zaken op de school en dus onrechtmatig zijn. Zo zou er wel degelijk beleid zijn over hoe medewerkers moeten omgaan met ‘geaardheidskwesties’. Verder leiden verhalen van een klein aantal leerlingen met minder positieve ervaringen er volgens de school niet meteen toe dat deze zijn zorgplicht ten aanzien van álle leerlingen schendt.
Rechterlijk oordeel
De Haagse voorzieningenrechter deed vorige week uitspraak. Hij merkte op dat de inspectie bij het opstellen van onderzoeksrapporten een grote beoordelingsruimte heeft. Een rechter kan hierdoor de onrechtmatigheid van (delen van) zo’n rapport alleen terughoudend toetsen. De betwiste passages uit dit specifieke rapport zijn volgens de rechter binnen het kader van deze toetsing echter niet onrechtmatig te noemen. De inspectie mocht het rapport dan ook zonder aanpassingen publiceren.
De rechter meende overigens wel dat het niet realistisch is van scholen te verwachten dat zij hun leerlingen 100% sociale veiligheid bieden. Toch bleek uit het onderzoek van de inspectie dat de sociale veiligheid van lhbti-leerlingen op deze school flink kan worden verbeterd. Verder vond de rechter het kwalijk dat de school zelf pas een onderzoek naar de ontstane situatie startte op het moment dat NRC er een artikel aan wijdde. De reden die de Gomarus hiervoor aanvoerde (de coronacrisis) was volgens de rechter “geen rechtvaardiging en geeft blijk van onvoldoende besef van urgentie”. Ten slotte vormden de bezwaren tegen de bevindingen over de lesstof en de coulance-uitkering ook geen reden voor een publicatieverbod.
Hoe nu verder?
Het rapport van de Onderwijsinspectie is inmiddels dan ook gepubliceerd. Verder voert de inspectie voortgangsgesprekken met de school om ervoor te zorgen dat aan de in het rapport gestelde doelen wordt voldaan. Herstelonderzoek in januari 2022 moet uitwijzen of dit ook daadwerkelijk is gebeurd.