Op 13 mei 2025 zal tijdens de bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de Raad van Europa het Verdrag ter Bescherming van het Advocatenberoep officieel worden ondertekend. Dit historische verdrag, dat op 12 maart 2025 werd aangenomen, heeft als doel advocaten beter te beschermen tegen bedreigingen, intimidatie en andere obstakels in hun beroepsuitoefening.
Het verdrag is het eerste internationale instrument dat zich specifiek richt op de bescherming van advocaten. Het is een reactie op de toenemende meldingen van fysieke aanvallen en juridische belemmeringen waar advocaten wereldwijd mee te maken krijgen.
Uit onderzoek van de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) blijkt dat 55 procent van de advocaten in 2024 te maken had met agressie, bedreiging of intimidatie. In 2022 was dit nog vijftig procent. Vooral verbale agressie (46%), intimidatie (38%) en bedreiging (24%) komen veel voor. Bijna de helft van de getroffen advocaten beschouwt deze incidenten als ernstig tot zeer ernstig. Opvallend is dat vrouwelijke advocaten vaker slachtoffer zijn en de incidenten als ernstiger ervaren. De toename van agressie tegen advocaten onderstreept de urgentie van het nieuwe verdrag.
Juridisch kader
Het verdrag biedt een juridisch kader dat voorziet in de vrije beroepsuitoefening van advocaten, waarbij zij hun werk zonder inmenging of angst voor represailles mogen uitvoeren. Daarnaast verplicht het staten die het verdrag ondertekenen om effectieve onderzoeken in te stellen bij aanvallen en bedreigingen tegen advocaten. Ook beoogt het verdrag de zelfregulering en onafhankelijkheid van beroepsorganisaties te waarborgen. Bovendien wordt de vrijheid van meningsuiting beschermd, zodat advocaten vrijuit kunnen spreken over juridische en maatschappelijke kwesties zonder dat zij bang hoeven te zijn voor sancties.
Voor de inwerkingtreding van het verdrag is ratificatie door ten minste acht landen vereist, waarvan zes lidstaten van de Raad van Europa. Een deskundigengroep en een speciaal comité zullen toezien op de naleving van de afspraken.