Mogelijk een speciale rechter voor schadevergoedingclaims

Slachtoffers met schadeclaims hoeven in de toekomst misschien niet meer bij de civiele rechter aan te kloppen, maar bij een speciale rechter. De commissie-Donner wil namelijk een ‘schadevergoedingskamer’ opzetten met daarin ‘schaderechters’, die de hoogte van een (complexe) vergoeding kunnen bepalen.

Door Noortje Figee

Op dit moment kunnen slachtoffers naar aanleiding van de uitspraak in een rechtszaak met hun claims terecht bij de burgerlijke rechter. Deze rechter stelt dan de hoogte van de schadevergoeding vast. Daarnaast is het mogelijk voor slachtoffers om een claim in te dienen in een strafzaak bij de strafrechter. Wanneer de claim te ingewikkeld is, verwijst de strafrechter echter ook naar de burgerlijke rechter.

Verder kunnen slachtoffers terecht bij de overheidsorganisatie Schadefonds Geweldsmisdrijven. Deze organisatie keert tegemoetkomingen uit tot maximaal 35 duizend euro. Hieraan zijn wel strikte eisen verbonden waaraan niet zomaar wordt voldaan. Bij particuliere verzekeringen kan ook een claim worden ingediend, maar deze verzekeraars keren vaak alleen uit als er geen opzet in het spel is geweest. 

Advies commissie-Donner

Het huidige systeem voldoet volgens verscheidene strafrechtadvocaten, slachtofferorganisaties en andere partijen niet meer. Veel slachtoffers zien namelijk na afloop van een strafzaak af van een nieuwe rechtszaak bij de burgerlijke rechter. Daarom stelde de commissie-Donner een advies op voor de minister voor Rechtsbescherming, Sander Dekker. In het advies schrijft de commissie dat ‘het huidige stelsel tot niet te rechtvaardigen verschillen leidt.’ Zo kan een strafrechter een schadevergoeding van bijvoorbeeld 2,8 miljoen euro uitschrijven, terwijl het Schadefonds Geweldsmisdrijven ‘maar’ 35 duizend euro mag uitschrijven.

Aanbevelingen

Eén van de aanbevelingen die de commissie-Donner in haar advies doet, is om de voorschotregeling zo aan te passen dat deze voor alle misdrijven geldt tot een maximum van vijfduizend euro. Op dit moment geldt voor gewelds- en zedenmisdrijven een ongemaximeerd voorschot en voor andere misdrijven een voorschot tot maximaal vijfduizend euro. Dit betekent dat de staat voor de kosten opdraait als de dader deze niet kan betalen.

De commissie-Donner merkt over het Schadefonds Geweldsmisdrijven op dat het wettelijke maximum van 35 duizend euro moet worden herzien. Daarnaast moet er een aparte tegemoetkoming komen in het geval van zeer hoge letselschades. Verder moet het geweldscriterium van het Schadefonds gemoderniseerd worden, zodat nieuwe (digitale) strafbare feiten, zoals sexting, ook onder dit criterium vallen. De criteria die het Schadefonds Geweldsmisdrijven hanteert moeten bovendien worden uitgebreid, zodat ook mensen die in het buitenland slachtoffer zijn geworden van een geweldsmisdrijf hieronder vallen. Ook moet, naast eventuele broers of zussen, de stieffamilie recht kunnen krijgen op een schadevergoeding. Als geen schadeclaim wordt ingediend, moeten daders tot slot toch verplicht kunnen worden om een bijdrage aan het Schadefonds te geven.

Van belang is vooral voor de commissie-Donner dat een uniforme lijn wordt getrokken in het bepalen van de schade. De schaderechter zou daar dus een oplossing voor kunnen zijn. 

Vervolgstappen

Minister Dekker heeft aangegeven met de betrokken ketenpartners in gesprek te gaan over de inhoud van het rapport van de commissie-Donner. Hij laat het aan het volgende kabinet over om keuzes te maken over onder andere het invoeren van een schaderechter.