Fossielvrij NL, een burgerbeweging die zich hard maakt voor een betere aanpak van de klimaatcrisis, heeft onlangs een rechtszaak aangespannen tegen de KLM. De luchtvaartmaatschappij zou haar reizigers misleiden door te beloven dat zij door middel van een extra bedrag de CO₂-uitstoot van hun vlucht kunnen compenseren.
Twee jaar geleden presenteerde het toenmalige kabinet de Luchtvaartnota 2020-2050, waarin allerlei maatregelen staan die de luchtvaart in de toekomst duurzamer moeten maken. Eén van die maatregelen is dat de luchtvaart in 2070 geen CO₂ meer mag uitstoten. Luchtvaartmaatschappijen moeten de komende jaren dan ook flink aan de slag om de hoeveelheid CO₂ die bij het uitvoeren van hun vluchten vrijkomt te verlagen. De Koninklijke Luchtvaart Maatschappij (KLM) is hier al jaren mee bezig. Zo introduceerde zij al in 2008 haar speciale ‘CO2ZERO-programma’, dat reizigers de mogelijkheid biedt de CO₂-uitstoot van hun vlucht te compenseren.
Reizigers betalen hiertoe een extra bedrag bovenop de prijs die ze al voor hun vliegtickets betalen. Een retourtje naar Nice kost op deze manier bijvoorbeeld bijna vier euro extra, terwijl een heen- en terugreis naar Los Angeles de reiziger nog eens ruim twintig euro armer maakt. Het grootste deel van deze extra bijdragen wordt besteed aan een herbebossingsproject in het Zuid-Amerikaanse Panama. De KLM gebruikt het resterende geld voor de aanschaf van duurzame vliegtuigbrandstof.
Misleiding door reclame
De luchtvaartmaatschappij stelde tot april 2022 op haar website en in campagnes dat het CO2ZERO-programma reizigers de kans geeft om hun vlucht te ‘neutraliseren’ en zodoende CO₂-neutraal te vliegen. Deze uitlating kwam de KLM op kritiek te staan van de Reclame Code Commissie (RCC), die vond dat het bedrijf deze stelling onvoldoende kon onderbouwen. De KLM paste de marketingteksten meteen aan; op de website is nu te lezen dat niet vliegen toch echt de snelste manier is om de CO₂-uitstoot in de luchtvaart omlaag te brengen.
Fossielvrij NL, een burgerbeweging die zich inzet voor ‘een wereld in ecologische en sociale balans’, is niet tevreden met de aanpassingen van de KLM. Zij stelt dat het bedrijf reizigers nog altijd misleidt. Zo vermeldt de website van de luchtvaartmaatschappij nog steeds dat een bijdrage aan het herbebossingsproject in Panama de CO₂-uitstoot van een vlucht kan verminderen. Het is echter volstrekt onduidelijk wat de langetermijneffecten van herbebossing zijn, zegt Hiske Arts van Fossielvrij NL. “Je kunt het simpelweg niet tegen elkaar wegstrepen”.
Twee maanden geleden waren vertegenwoordigers van Fossielvrij NL aanwezig bij de aandeelhoudersvergadering van de KLM in Parijs. Daar overhandigden zij een brief aan het bestuur, waarin ze al dreigden naar de rechter te stappen als de luchtvaartmaatschappij niet onmiddellijk zou stoppen met het maken van reclame voor haar CO2ZERO-programma. Die stap naar de rechter is inmiddels gezet. “We weten dat we nú moeten ingrijpen om een leefbare wereld te behouden. Als er één ding is dat we niet kunnen gebruiken, is dat er nu zand in onze ogen wordt gestrooid”, aldus Arts. “Misleiding van bedrijven als KLM staat in de weg van een leefbare wereld”.
Transparant en eerlijk
De KLM is het logischerwijs niet eens met de aantijgingen van Fossielvrij NL. Het bedrijf meent dat zij met de marketinguitingen, zeker na de eerdere aanpassingen, voldoet aan alle wet- en regelgeving. De luchtvaartmaatschappij laat in een schriftelijke reactie weten dat zij streeft naar ‘transparante en eerlijke communicatie over onze duurzaamheidsaanpak’. “Wij hebben er geen enkel belang bij om onze klanten verkeerd voor te lichten”.
Het zal nog zeker drie maanden gaan duren voordat de rechtbank in Amsterdam zich over de zaak buigt. Beide partijen hebben vertrouwen in een (voor hen) goede afloop. Zo zegt de KLM te hopen dat een rechterlijke uitspraak helderheid kan geven over de invulling van haar communicatiebeleid. Fossielvrij NL krijgt ondertussen steun van bijna 9.000 mensen, die een petitie tegen de reclames van de KLM hebben ondertekend.