Een aantal advocaten van de nabestaanden van de ramp met vlucht MH17 wil de grootste Russische staatsbank aansprakelijk stellen voor de dood van de 298 inzittenden. De vermoedelijke daders werden namelijk gefinancierd door de Sberbank. Deze bank is de belangrijkste financiële instelling van Rusland en staat op de zwarte lijst.
Door Julia Verschoor
De Sberbank aansprakelijk stellen
Het kernteam van letselschadeadvocaten die de nabestaanden bijstaan, heeft een advies uitgebracht waarin zij onderzoek deed naar de juridische mogelijkheden voor schadeclaims. Hierin is ook onderzoek gedaan naar het aansprakelijk stellen van bedrijven en personen die pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne hebben gefinancierd. Het Amerikaanse advocatenkantoor Motley Rice onderzoekt de financiering van de Buk-raket waarmee het vliegtuig is neergeschoten. “Op basis van ons onderzoek hebben we reden om te geloven dat sommige separatisten die verantwoordelijk zijn voor de aanslag, hebben gevraagd te doneren aan een Sberbank-rekening om hun zaak te steunen” zegt advocaat Mike Elsner van Motley Rice.
Vervolging in Nederland?
In dit bericht schreven wij al eerder over de mogelijkheden om te procederen in Nederland. Inmiddels is bekend dat er besloten is om de verdachten te berechten in de Nederlandse rechtbank. Het strafonderzoek is nog wel in volle gang en er zijn dan ook nog geen mogelijke verdachten in staat van beschuldiging gesteld. Overigens is het ook maar de vraag of zij wel bij de rechtbank verschijnen; de Russische en Oekraïense grondwetten staan uitlevering van onderdanen namelijk niet toe. Natuurlijk is een veroordeling bij verstek mogelijk. Nederland heeft echter met Oekraïne afspraken gemaakt over het verhoren van verdachten via een videoverbinding. Oekraïne zal deze celstraffen dan overnemen. Met Rusland zijn dergelijke afspraken niet gemaakt.
Procedure bij EHRM
Op dit moment adviseren de Nederlandse advocaten van het kernteam aan de nabestaanden om zich aan te sluiten bij de procedure in de Verenigde Staten. Dat kan op basis van de Alien Tort Statute (1789) waarbij je als buitenlander mensenrechtenschendingen kan aanvechten.
Het kernteam adviseert nabestaanden ook een klacht tegen Rusland in te dienen bij het EHRM, omdat de Buk-raket daarvandaan kwam en Rusland veelvoudig alle onderzoeken frustreert. Vooralsnog wordt afgezien van een klacht tegen Oekraïne, omdat dit land deel uitmaakt van het onderzoeksteam (JIT) dat zich inzet voor de opsporing en vervolging van de daders.
Beer Advocaten, dat nabestaanden van grotendeels Nederlandse slachtoffers bijstaat, vindt het advies voorbarig. Het kantoor stapte dit jaar uit het kernteam. Veeru Mewa zegt hierover: “We betreuren het dat de verschillen in inzicht met de andere advocaten onoverbrugbaar zijn gebleken’’. Een klacht indienen bij het EHRM is volgens hem dan ook voorbarig. Dat kan namelijk pas als alle nationale rechtsmiddelen zijn uitgeput. “Dat is een cruciale vereiste. De kans dat een klacht zonder aan die eis te voldoen ontvankelijk wordt verklaard, is zeer klein”.