In strafzaken worden geregeld deskundigenadviezen opgesteld over de psyche van verdachten. Volgens strafrechtdeskundige Laura van Oploo mogen gedragsdeskundigen meer aandacht besteden aan de culturele en migratie-gerelateerde factoren in hun adviezen.
Door Özge Tatar
In strafzaken kunnen rechters behoefte hebben aan een deskundig oordeel over de psychische gesteldheid van de verdachte, omdat rechters de vraag naar de mate van toerekeningsvatbaarheid moeten meenemen bij het opleggen van een straf of maatregel.
Gedragsdeskundigen zoals psychologen en psychiaters stellen een pro Justitia-rapportage op. In een pro Justitia-rapportage wordt aandacht besteed aan onder andere de (geestelijke) ontwikkeling van de verdachte. Uit het door de gedragskundige verrichte onderzoek kan blijken dat een geestelijke stoornis aanwezig is bij de verdachte. Voor de rechters is het van belang om te weten of en in hoeverre een stoornis invloed heeft gehad bij het plegen van het strafbaar feit. Een pro Justitia-rapportage kan hier duidelijkheid in geven. Ook kunnen rechters bij de motivering voor het opleggen van bijvoorbeeld tbs zich baseren op het advies van de gedragsdeskundige. Het advies van de gedragsdeskundige is daarom zeker relevant voor de uitkomst van de strafrechtelijke procedure.
Onderzoek culturele en migratie-gerelateerde factoren
Van Oploo deed onderzoek naar de vraag of gedragsdeskundigen culturele factoren in de pro Justitia-rapportages betrekken. Verder werd gekeken naar de verschillen tussen verdachten met en zonder een migratieachtergrond. In het proefschrift Culturele overwegingen in pro Justitia-rapportages stelt de strafrechtsdeskundige dat culturele factoren een rol spelen in de manier waarop psychiatrische ziekten worden beleefd, geuit en verklaard. Gebleken is dat gedragsdeskundigen regelmatig aandacht besteden aan culturele en migratie-gerelateerde factoren in hun rapporten, maar dat te weinig rapporteurs beschikken over de specifieke culturele deskundigheid. Bovendien ziet Van Oploo het belang in het toevoegen van een culturele vraag aan de pro Justitia-rapportage. Meer betrokkenheid van (medisch) antropologen zou ook vaker moeten voorkomen in het rapportageproces.