Vijf luchtvaartmaatschappijen hebben onlangs een kort geding aangespannen tegen de Staat. Ze hopen hiermee te voorkomen dat Schiphol Airport dit jaar moet krimpen van 500.000 naar 460.000 vluchten per jaar. Het kabinet houdt echter vast aan zijn besluit en wil het aantal vluchten in de toekomst zelfs nog verder omlaag brengen.
‘Een harde klap’ en ‘een heel indringend besluit voor de luchtvaart’. Zo noemde Mark Harbers, de minister van Infrastructuur en Waterstaat, afgelopen zomer zijn besluit om het maximale aantal vluchten op Schiphol vanaf dit najaar flink omlaag te brengen. Het besluit houdt in dat de luchthaven per 1 november 2023 ‘nog maar’ 460.000 vluchten per jaar mag verwerken. Harbers hoopt met deze krimp de geluidsoverlast voor omwonenden te verminderen en een bijdrage te leveren aan de stikstofreductie die het kabinet voor ogen heeft.
Miljarden euro’s
Luchtvaartmaatschappijen reageerden woedend op het besluit van de minister, dat volgens hen te haastig en onzorgvuldig zou zijn genomen. Schiphol was de afgelopen jaren juist gegroeid en handelde jaarlijks 500.000 vluchten af. De luchtvaartmaatschappijen stellen dat in geen enkele nationale of internationale wet is vastgelegd dat het kabinet dit aantal eenzijdig omlaag kan brengen. Zij verwijten de minister dan ook dat hij tijdens de besluitvorming nooit om hun inbreng heeft gevraagd.
Verder menen de luchtvaartmaatschappijen dat het kabinet eerst alternatieven had moeten onderzoeken om de geluidsoverlast voor omwonenden te beperken. Eén van die alternatieven betreft het sneller vernieuwen en energiezuiniger maken van vliegtuigen, iets waar de luchtvaartmaatschappijen naar eigen zeggen al miljarden euro’s in hebben geïnvesteerd. Een krimp van het aantal vluchten zou al die investeringen doen verdampen. Dat zou hun bedrijfsvoering in gevaar brengen en daarmee een slechte zaak zijn voor Schiphol én de Nederlandse economie.
Het kabinet houdt echter voet bij stuk. KLM spande daarom een kort geding aan om het ‘krimpbesluit’ alsnog van tafel te krijgen. De luchtvaartmaatschappij kreeg daarbij de steun van de omwonenden van Schiphol en van collega-maatschappijen Delta Airlines, Corendon, easyJet en TUI. “Bij de overheid vinden we helaas geen gehoor. Dat is de reden dat we ons gedwongen zien de stap naar de rechter te zetten”, aldus KLM-topvrouw Marjan Rintel. Zij spreekt van een ‘onnodige en schadelijke beslissing van de minister die in strijd is met nationale en internationale regelgeving’. Een woordvoerder van Corendon vindt dat de minister er met zijn besluit voor zorgt dat reizigers ‘de grens over worden gejaagd’.
Spelregels
Pablo Mendes de Leon, hoogleraar luchtvaartrecht aan de Universiteit Leiden, denkt dat de luchtvaartmaatschappijen een goede kans maken bij de rechter. Het kabinet kan het maximale aantal vluchten dat Schiphol mag verwerken namelijk niet zomaar inperken. “Daar zijn allerlei wettelijke spelregels voor en die moeten worden gevolgd. Dat is volgens mij niet gebeurd”, aldus Mendes de Leon.
Zo zou het kabinet de zogenoemde Balanced Approach (BA) niet goed hebben doorlopen. Deze procedure moet iedere EU-lidstaat volgen voordat kan worden overgegaan tot een vermindering van het aantal vliegtuigbewegingen. De bedoeling van een BA-procedure is dat de regering van een lidstaat zelf met alternatieve maatregelen komt om het gestelde doel te bereiken en deze maatregelen voorlegt aan verschillende belanghebbenden. Het kabinet lijkt de luchtvaartmaatschappijen in dit kader echter onvoldoende bij de besluitvorming te hebben betrokken. Mendes de Leon: “Het doel lijkt zo niet de geluidsproblematiek, maar de krimp te worden.”
Uitspraak
Het lijkt er overigens op dat die krimp nog verder gaat doorzetten. Uiteindelijk is het doel van het kabinet om per jaar nog eens 20.000 vluchten te schrappen en het maximale aantal vluchten op Schiphol in de toekomst terug te brengen tot 440.000.
De uitspraak van de rechter in deze zaak volgt naar verwachting op vrijdag 7 april. Een snelle uitspraak was de wens van de luchtvaartmaatschappijen; zij zijn nu al bezig met de voorbereidingen voor het komende vliegseizoen.