Coöperatie Laatste Wil (CLW) heeft samen met 34 burgers de Nederlandse staat aangeklaagd om de mogelijkheden voor een ‘menselijk levenseinde in eigen regie’ te verruimen. Artsen mogen nu alleen overgaan tot euthanasie bij ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Als het aan CLW ligt moet iedereen ongeacht de reden op een waardige wijze kunnen sterven en moet iemand anders daar eventueel ook ongestraft bij kunnen helpen.
Door Kirsten Rolloos
63 procent van de Nederlanders is er voorstander van om mensen die hun leven als voltooid beschouwen medische hulp te bieden bij zelfdoding. Desondanks blijft het politieke debat steken bij de vraag wie wanneer toestemming krijgt voor een zelfgekozen levenseinde, zo stelt CLW. Volgens CLW willen Nederlanders echter van toestemming naar daadwerkelijke zelfbeschikking. Dat is dan ook de reden dat CLW samen met 34 burgers een proces tegen de Staat heeft aangespannen.
Het zelfbeschikkingsrecht is volgens CLW op dit moment een schijnrecht. CLW is van mening dat het recht op zelfbeschikking onverkort van toepassing is op het levenseinde. Doordat de Nederlandse overheid hulp bij zelfdoding strafbaar stelt, de toegang tot een laatstewilmiddel beperkt, betrokkenen vervolgt en naasten criminaliseert wanneer zij hulp verlenen, wordt het burgers onmogelijk gemaakt om zelf over het levenseinde te beschikken. Met het ‘Laatste Wil-proces’ wil CLW antwoord krijgen op de vraag ‘of de overheid haar burgers een menselijk levenseinde in eigen regie mag onthouden.’
Duitsland en Oostenrijk
Eerder zijn in Duitsland en Oostenrijk ook al processen gevoerd over het recht op een ‘menselijk levenseinde in eigen regie’. In Duitsland oordeelde het Constitutioneel Hof dat iedereen, ongeacht leeftijd of ziekte, het recht heeft om het eigen leven te beëindigen. Bovendien was het Duitse Hof van mening dat iedereen het recht heeft om bij levensbeëindiging te worden geholpen door eenieder die hiertoe op vrijwillige basis bereid is. Het grondwettelijk hof in Oostenrijk kwam tot een vergelijkbare conclusie: de overheid moet een beslissing om uit vrije wil te sterven respecteren. Volgens CLW zijn deze uitspraken in lijn met het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer, zoals dat is vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).
Weinig kans
Martin Buijsen, hoogleraar gezondheidsrecht aan de Erasmus Universiteit, denkt dat het beroep op het EVRM weinig kans maakt. De CLW vindt dat elke Europeaan op basis van het EVRM het recht heeft te leven zoals hij of zij dat wil. Volgens Buijsen heeft het Europees Hof echter meerdere malen duidelijk gemaakt dat overheden het recht om over het eigen levenseinde te beschikken mogen inperken. Hij denkt dan ook dat het ‘Laatste Wil-proces’ vooral een manier is om de kwestie weer even onder de aandacht te brengen.