Het kabinet legt de aanbeveling van de Staatscommissie Herijking ouderschap uit 2016, om het ouderschap naar vier wettelijke ouders uit te breiden, naast zich neer. Het wordt niet mogelijk voor kinderen om meer dan twee wettelijke ouders te hebben. Het kabinet heeft besloten dat er een vorm van ‘deelgezag’ voor stiefouders of pleegouders komt, maar niet meer dan dat.
Door Rose-Marie Mühren
Ondanks dat minister Dekker (Justitie en Veiligheid) ziet dat er de afgelopen jaren veel veranderd is in “de samenstelling van gezinnen, de situaties waarin kinderen opgroeien en de mogelijkheden om een kind te kunnen krijgen”, komt het niet tot een wettelijke verankering van meeroudergezinnen. “De maatregelen die we nu nemen, zorgen voor een nette regeling waarbij het belang van het kind vooropstaat’, meent Dekker.
Het kabinet kiest voor een vorm van deelgezag om zo tegemoet te komen aan ‘nieuwe gezinsvormen’ waarin meerdere ouders de zorg van het kind op zich nemen. Op deze manier zou het familierecht beter aansluiten bij de ontwikkelingen in de samenleving. De aanpassing in de wet moet bijvoorbeeld voorkomen dat een stiefouder lastig aan informatie van school kan komen of lastig met het kind naar de huisarts kan gaan, aldus minister Dekker. Wanneer het om ingrijpendere besluiten gaat, zoals de keuze voor een ingrijpende medische behandeling, beslissen de twee wettelijke ouders. Deelgezag mag aan maximaal twee andere ouders worden toegekend. Wanneer de wettelijke ouders overlijden, krijgen de twee andere ouders een voorkeurspositie bij het verkrijgen van het ouderlijk gezag.
Compromis D66 en CDA
De voorgenomen wetswijziging is een compromis tussen D66 (vóór meerouderschap) en CDA en ChristenUnie (tegen meerouderschap). COC, een homobelangenorganisatie, is teleurgesteld over dit compromis. Voorzitter Astrid Oostenbrug laat weten dat ze het onacceptabel vindt dat meerouders straks wel naar een klassenavond mogen, maar hun kind wees wordt wanneer de officiële ouders overlijden. Ze wijst er verder op dat coalitiepartijen VVD en D66 samen met vijf oppositiepartijen in 2017 het Regenboog Stembusakkoord hebben ondertekend en hebben beloofd het meerouderschap wettelijk vast te leggen. VVD en D66 lijken deze belofte te verbreken.
Minister Dekker heeft laten weten de teleurstelling te begrijpen, maar dat er ook partijen zijn die deze maatregelen te ver vinden gaan. Het deelgezag is een ‘voorzichtige stap in de goede richting’, meent Dekker.
Nieuwe regeling draagmoederschap en registratie
Ook komt het kabinet met een nieuwe regeling die bescherming zal bieden aan het kind, de draagmoeder en de wensouders. Als een kind wordt geboren, is de draagmoeder de juridische ouder. Met de nieuwe regeling komt hier verandering in. Onder de nieuwe regeling wordt het draagmoederschap getoetst door de rechter en worden de wensouders de juridische ouders.
Daarnaast komt er een centraal loket waar kinderen die geadopteerd zijn, via een draagmoeder geboren zijn of met een donor zijn verwerkt, hun biologische afstamming kunnen opvragen. Dit is in het belang voor “de ontwikkeling van de identiteit van het kind”, aldus het kabinet.