In een brief aan de VN-Veiligheidsraad heeft secretaris-generaal António Guterres een beroep gedaan op artikel 99 uit het VN-Handvest. In dit artikel staat dat een secretaris-generaal een zaak die naar zijn mening de handhaving van internationale vrede en veiligheid kan bedreigen, onder de aandacht kan brengen van de Veiligheidsraad. Guteress wil zo de raad vragen om actie te ondernemen met betrekking tot de oorlog tussen Israël en Hamas.
Het beroep op artikel 99 is het krachtigste instrument dat de secretaris-generaal tot zijn beschikking heeft. Sinds het bestaan van de VN is artikel 99 drie keer eerder toegepast. De laatste keer in 1989 wegens de burgeroorlog in Libanon, eerder in 1979 toen Amerikaanse ambassadeurs in Teheran gegijzeld werden en als eerst in 1960 tijdens de Congocrisis. Dus een beroep op artikel 99 is een uitzonderlijke maatregel waarmee de secretaris-generaal de raad bijeen kan roepen en om het ondernemen van actie kan vragen.
Reden voor beroep op artikel 99
Guterres doet een beroep op artikel 99 omdat hij de oorlog tussen Israël en Hamas als een bedreiging voor de internationale vrede en veiligheid beschouwt. In zijn brief naar de Raad geeft hij aan dat er volgens hem “een ernstig risico bestaat dat het humanitaire systeem instort”. Hij wijdt in zijn brief in het speciaal aandacht aan kinderen die slachtoffer zijn van de oorlog. Guteress dringt er daarom in zijn brief aan de Raad op aan om een humanitaire ramp af te wenden en roept op tot het afkondigen van een humanitair staakt-het-vuren.
De VN-Veiligheidsraad is opgericht om de internationale vrede en veiligheid te handhaven. In de Raad zitten 15 landen, waaronder vijf permanente leden met vetorecht, dit zijn de VS, China, Rusland, het VK en Frankrijk. De andere 10 zetels worden elke twee jaar om de beurt bezet worden door de overige 188 lidstaten. Sinds de start van de oorlog is de Raad meermaals bijeengekomen, maar door de inzet van het vetorecht door de VS zijn akkoorden over resoluties uitgebleven.
Wat volgt?
De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken vindt dat het beroep op artikel 99 steun voor Hamas betekent en daarmee goedkeuring voor de moord op velen. Ook de Israëlische Ambassadeur in de VN was niet content met de brief en stelde dat de oproep voor een staakt-het-vuren een oproep is om het terreurbewind van Hamas in Gaza in stand te houden. De Raad zal de kwestie nu op de agenda moeten plaatsen en mogelijk een resolutie aan te nemen waarin wordt opgeroepen tot een staakt-het-vuren. Guterres kan de Raad niet dwingen tot het aannemen van een resolutie. Wanneer de Raad bijeenkomt is nog onduidelijk.