Internationaal Strafhof Den Haag deelt hoogste straf ooit uit

Op 7 november jl. is militieleider Bosco Ntaganda, “The Terminator”, door het Internationaal Strafhof (hierna: het ICC) in Den Haag veroordeeld tot dertig jaar cel voor in totaal achttien misdaden, waaronder moord en seksuele slavernij van kinderen. De achttien misdaden die de Congolese rebellenleider tegen de menselijkheid heeft begaan, hebben plaatsgevonden in 2002 en 2003 in de Congolese regio Iture.

Door Lisanne Wigboldus

Op 8 juli hadden de rechters Ntaganda al schuldig bevonden. De rechtszaak bestond uit 248 hoorzittingen. Ook werden er tachtig getuigen en experts ondervraagd. De dertig jaar die door het ICC is opgelegd, is de hoogste straf die ooit door het ICC is opgelegd.

Internationaal Strafhof

In 2002 in het ICC in Den Haag opgericht. Het Strafhof is volgens artikel 1 en artikel 3 lid 1 van het Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof bevoegd om bij een veroordeling wegens genocide, misdrijven tegen de menselijkheid, oorlogsmisdrijven en het misdrijf agressie een levenslange gevangenisstraf op te leggen. De levenslange gevangenisstraf mag alleen worden opgelegd wanneer ‘de buitengewone ernst van het misdrijf en de specifieke omstandigheden van de veroordeelde persoon dit rechtvaardigen’.

Misdaden

Ntaganda nam deel aan een conflict in Ituri. Hij pleegde de oorlogsmisdaden tussen 2002 en 2003 en naar schatting kwamen hier miljoenen mensen bij om. Hier pleegde hij verschillende misdrijven. Uit de uitspraak blijkt dat hij onder andere schuldig is aan moord, verkrachting van kindsoldaten, seksuele slavernij en het inzetten van kinderen van jongeren dan vijftien jaar als soldaten.

Congolese rebellengroep

De Congolese rebellengroep, UCP (Union of Congolese Patriots), werd opgericht door Thomas Lubanga, de voormalige politicus. Deze rebellenbeweging voerde een geweldadige strijd om de hema-stam aan de macht te krijgen. Lubanga, de eerste verdachte, werd eerder al door het ICC veroordeeld en is de eerste persoon die een straf opgelegd heeft gekregen door het ICC. De aanklacht tegen Lubanga beperkte zich tot het inzetten van kindsoldaten en deze straf bedroeg dan ook ‘slechts’ veertien jaar cel. Lubanga zit zijn straf uit in Congo. Naast Lubanga werd ook de Congolese Germain Katanga veroordeeld. Hij werd schuldig bevonden aan oorlogsmisdaden en misdaden tegen menselijkheid. Katanga kreeg een gevangenisstraf van twaalf jaar opgelegd.

Strafvermindering

Enkele factoren kunnen ervoor zorgen dat strafvermindering rechtvaardig is. Men kan hierbij denken aan het gedrag van de veroordeelde tijdens zijn detentie, het vooruitzicht op resocialisatie en een succesvolle terugkeer van de veroordeelde in de maatschappij. Daarnaast kijkt het ICC naar het ontstaan van maatschappelijke onrust door een eventuele vrijlating of de mate van inzet van de veroordeelde voor het slachtoffer en de eventuele impact die een eventuele vrijlating van de veroordeelde zal hebben op bijvoorbeeld het slachtoffer. Tot slot kijkt het ICC nog naar de individuele omstandigheden van de veroordeelde, zoals diens psychische en geestelijke gesteldheid en leeftijd.

Het ICC heeft geoordeeld dat er in de zaak van Ntganda geen verzachtende factoren aanwezig zijn die zouden moeten zorgen voor een strafvermindering.

Eerder werd bekend dat het ICC moeite had om misdaden tegen de menselijkheid aan te pakken. Syrië heeft het hof niet erkend en Rusland en China blokkeren een doorverwijzing door de VN-Veiligheidsraad. De resultaten van het ICC waren mager na zeventien jaar: drie relevante veroordelingen, vier vrijspraken, acht mislukte zaken en vijftien voortvluchtige verdachten. De veroordeling van Ntganda is aldus weer een opsteker voor het ICC.