Wie de coronamaatregelen overtreedt, kan rekenen op een boete van 390 euro. Minder bekend onder het grote publiek is dat de boete ook problemen kan opleveren bij het krijgen van een verklaring omtrent gedrag (VOG). Dat gevolg is veel te groot, vindt GroenLinks.
Wie een coronaboete krijgt, ontvangt als ‘bonus’ een tijdelijk strafblad van vijf jaar. Een jongere die nu een boete wegens samenscholing krijgt, kan een baan bij de politie, beveiliging, verpleging of op veel plekken in de juridische wereld de komende jaren dus – afhankelijk van de precieze functie – mogelijk vergeten.
Die gevolgen zijn buitenproportioneel, zegt Kathalijne Buitenweg, vice-fractievoorzitter GroenLinks in de Tweede Kamer, in een uitzending van Kassa. Ze vindt het terecht dat overtreders van de coronamaatregelen fors worden beboet. ‘Maar als de boete wordt voldaan, dan moet het ook klaar zijn.’
Veranderen systeem
Buitenweg ziet het systeem van strafbeschikkingen graag veranderen. De huidige aanpak is in 2008 ingesteld om minder ernstige vergrijpen af te kunnen laten doen door het Openbaar Ministerie om zo de druk op de Rechtspraak te verminderen. Daarbij geldt overigens de kanttekening dat wanneer iemand het niet eens is met een strafbeschikking, alsnog de gang naar de rechtszaal volgt. Veel mensen weten volgens Buitenweg echter niet dat het mogelijk is om verzet aan te tekenen, terwijl dat wel degelijk kan lonen: in zo’n veertig procent van die gevallen seponeert het Openbaar Ministerie uiteindelijk. In een kwart van de overgebleven zaken die dan wel voor de rechter komen, vernietigt die de beschikking of volgt er een veel lagere straf.
Buitenweg wil dus af van het strafblad dat wordt gekoppeld aan de strafbeschikking wanneer het gaat om coronavergrijpen. Dit pijnpunt komt binnenkort aan de orde bij het bespreken van de corona noodwet. Daarin zullen de meest vergaande coronamaatregelen een juridische basis gaan vinden in plaats van enkel in de noodverordeningen die we tot nu toe kennen. Naast het loskoppelen van strafblad en strafbeschikking wil ze meer duidelijkheid over wat wel en niet is toegestaan onder de huidige coronamaatregelen. Momenteel heerst er niet alleen onder burgers, maar ook onder handhavers nog onduidelijkheid over deze regels in de praktijk.
VOG-aanvraag
VOG-aanvragen worden beoordeeld door screeningsautoriteit Justis. In eerste instantie wordt binnen een bepaalde ’terugkijktermijn’ gekeken of sprake is van strafbare feiten. Zijn die aanwezig, dan wordt bekeken of deze feiten van belang zijn voor de functie of het doel waarvoor de VOG is aangevraagd. Een snelheidsovertreding is bijvoorbeeld relevant voor een taxichauffeur, maar niet voor een bankmedewerker. Vervolgens maakt Justis een belangenafweging. Wat weegt zwaarder: het belang van de aanvrager bij het krijgen van de VOG of het risico voor de samenleving als de VOG wordt afgegeven? Daarbij speelt mee hoe vaak de aanvrager al in aanraking is geweest met justitie, hoelang geleden de feiten hebben plaatsgevonden, hoe oud de aanvrager is en hoe ernstig de feiten zijn.
Nuancering
Krijg je een boete en tijdelijk strafblad door overtreding van een coronamaatregel, dan valt het misschien – ondanks de uitlatingen van Buitenweg – met die VOG dus toch wel mee. ‘Ik verwacht niet dat je geen VOG krijgt vanwege een enkele corona-strafbeschikking,’ zegt Sven Brinkhoff, strafrechtexpert en universitair hoofddocent aan de Open Universiteit, bij EenVandaag. ‘Misschien dat het zal spelen bij functies met een hele hoge screening zoals bij de AIVD, maar voor bijvoorbeeld een baan bij de politie verwacht ik geen noemenswaardige problemen.’
Lees ook: Coronamaatregelen verankerd in wet