Dak- en thuisloze mensen behoren tot de kwetsbaarste groepen in Nederland en hun rechten staan onder druk. De toename van het aantal daklozen is daarom een mensenrechtelijke probleem, stelt het College voor de Rechten van de Mens.
Door Bo Geurts
Uit nieuwe cijfers van het CBS blijkt dat het aantal daklozen tussen 2009 en 2019 meer dan is verdubbeld. Dit maakt het volgens het College noodzakelijk dat meer aandacht wordt geschonken aan de mensenrechtelijke aspecten die van toepassing zijn op deze daklozen. Het College geeft hierover het volgende aan:
- Het recht op huisvesting is een mensenrecht die belangrijk is voor het kunnen realiseren van andere rechten. In meerdere internationale en Europese mensenrechtenverdragen is dit recht opgenomen. Wanneer het recht op huisvesting niet gerealiseerd kan worden, dan komen ook het recht op privé- en familieleven, het recht op zorg en het recht op onderwijs in het gedrang. Daklozen zitten vaak in kwetsbare situaties en juist deze personen ervaren problemen met bovenstaande rechten.
- Het recht op huisvesting betekent dat de overheid maatregelen moet nemen om toegang tot huisvesting te bevorderen en dakloosheid tegen te gaan.
- De overheid mag zelf beslissen welke maatregelen het neemt. Voorbeelden hiervan zijn het bouwen van sociale huisvesting en het voorkomen van huisuitzettingen. Van belang bij de te nemen maatregelen is dat er geen achteruitgang mag plaatsvinden. Dit wordt ook wel het regressieverbod genoemd.
Gezien het voorgaande en gezien de toename van het aantal daklozen pleit het College voor het centraal stellen van mensenrechten in het huisvestingbeleid. In het bijzonder kaart het College het risico van dakloosheid aan voor mensen die in armoede leven. Daarnaast heeft het College reeds in 2018 in de titel MensenrechtenMens aandacht gevraagd voor dak- en thuisloosheid. Tevens pleit het College voor het aanpakken van de oorzaken van dakloosheid. Hierbij valt te denken aan:
- De groeiende kosten van huisvesting;
- de krimpende sociale woningvoorraad;
- de toename van het aantal mensen in armoede en met schuldenproblematiek; en
- de toename van het aantal mensen dat geen toegang heeft tot gezondheidszorg.
Om de oorzaken van bovenstaande problematiek te kunnen aanpakken is het belangrijk dat de ministers, de overheid en de gemeenten samenwerken. Het College geeft aan dat de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in gesprek zullen gaan om meer structurele problemen met de beschikbaarheid van betaalbare woningen op te pakken. De staatssecretaris heeft reeds in de Kamerbrief van 14 maart 2019 aangeven samen met andere staatssecretarissen en ministers te zullen starten met het Actieprogramma Dak- en Thuisloze Jongeren (2019-2021).
Aangezien het de plicht van de overheid is om maatregelen te nemen ter bevordering van de toegang tot huisvesting, is het van belang dat hieromtrent daadwerkelijk actie wordt ondernomen.