Negen scholen in Schotland zijn onlangs begonnen met het gebruik van gezichtsherkenning tijdens het afrekenen in schoolkantines. Deze betaalmethode zou sneller en hygiënischer zijn dan betalen met een kaart of pincode, maar critici maken zich zorgen.
Door Gracièla van Duinkerken
Zo schrijft de Financial Times’ De Britse middelbare scholen gebruiken al langer biometrische gegevens, zoals vingerafdrukken, om lunches in de kantine in rekening te brengen. Met de nieuwe methode zouden leerlingen echter binnen vijf seconden kunnen afrekenen tijdens de lunchpauze, waardoor betalen sneller zou gaan. Ook zou volgens de scholen gezichtsherkenning het coronavirus tegengaan, omdat het een hygiënischere manier van betalen is.
Weerstand bij privacywaakhonden
Bij gezichtsherkenning meet een computer de afstand tussen punten op het gezicht en slaat deze gegevens op in een database. Als iemand, in dit geval een kind, zijn of haar gezicht voor de camera houdt, worden de verhoudingen van het gezicht vergeleken met de gegevens in de database. Komen de gegevens van twee gezichten voldoende overeen, dan weet de computer wie de lunch af komt rekenen. Dit is ook de reden waarom gezichtsherkenning extra gevoelig ligt: veel persoonlijker dan een gedetailleerde beschrijving van een gezicht in combinatie met de identiteit worden persoonsgegevens niet. Het besluit van de Schotse scholen leidt dan ook tot weerstand bij privacyvoorvechters.
Zo pleit burgerrechtenorganisatie Big Brother Watch tegen invoering van de gezichtsherkenning. Silkie Carlo van Big Brother Watch zegt tegen de Financial Times: “Je normaliseert biometrische identiteitscontroles voor iets alledaags. Je hebt niet de technologie die je op vliegvelden tegenkomt nodig om kinderen hun lunch te laten halen”.
Zo’n 97% van de kinderen of hun ouders zouden toestemming gegeven hebben voor het gebruik van de gezichtsherkenning. Wie het niet wil, mag op een andere manier de lunch afrekenen.
Expliciete toestemming of zwaarwegend belang
Binnen de EU is het gebruik van gezichtsherkenning toegestaan, mits de gebruiker expliciet toestemming geeft of als sprake is van een zwaarwegend algemeen belang. Vorig jaar heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) nog een formele waarschuwing gegeven aan een supermarkt die gezichtsherkenning had ingezet. Dit deed de supermarkt om winkelbezoekers en personeel te beschermen en om winkeldiefstal tegen te gaan.
Klanten werden volgens de supermarktondernemer gewaarschuwd dat de supermarkt gezichtsherkenning gebruikte door middel van een bordje. Op dat bordje stond dat van gezichtsherkenning gebruik wordt gemaakt om mensen met een winkelverbod op te speuren. Van uitdrukkelijke toestemming is dan echter geen sprake. De uitzondering van het zwaarwegend belang ging ook niet op. Deze uitzondering ziet erop dat gezichtsherkenning enkel gebruikt mag worden indien gezichtsherkenning noodzakelijk is voor authenticatie of beveiliging en indien het gaat om een zwaarwegend belang. Volgens de AP ligt de lat om een zwaarwegend belang aan te nemen heel hoog nu het enige voorbeeld bij de wet de beveiliging van een kerncentrale is.