De Tweede Kamer wil dat mensen die onder invloed van drank of drugs geweld plegen daarvoor een hogere straf moeten kunnen krijgen. Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer heeft ingestemd met een wetsvoorstel waarin staat dat er een verplicht middelenonderzoek moet komen voor verdachten van een geweldsmisdrijf waarop een gevangenisstraf als sanctie staat. Het nieuwe beleid is op 1 januari 2017 al van start gegaan in Alkmaar, Eindhoven en de Veluwe.
Door Julia Verschoor
Het wetsvoorstel is ingediend door voormalig minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie). In het gevoerde Kamerdebat gaf hij aan dat het van groot belang is dat wordt vastgesteld of bij een geweldsmisdrijf verdovende middelen door de verdachte zijn gebruikt. Momenteel wordt er namelijk nog maar in 10% van de opgenomen proces-verbalen opgenomen of hiervan sprake is. ‘Hij vindt dat dit percentage omhoog moet, zodat de officier van justitie in de strafeis kan meenemen of er agressieverhogende middelen zijn gebruikt‘. Het gevolg hiervan is dat de rechter dit niet kan en mag meenemen in de opgelegde strafmaatregel.
De SP twijfelt aan het ingediende wetsvoorstel. SP-Kamerlid Kooiman vindt het vreemd ‘dat er per definitie een hogere straf moet komen te staan op misdrijven waarbij drank of drugs in het spel zijn. Ze vraagt zich af of het minder erg is als geweld met het volle verstand en broodnuchter wordt gepleegd’.
Het middelenonderzoek wordt alleen ingezet in het belang van het onderzoek en bij een verdenking van een geweldsmisdrijf waarvoor voorlopige hechtenis mogelijk is. Dit kan bijvoorbeeld bij een (zware) mishandeling of openlijke geweldpleging. Daarnaast moeten er aanwijzingen zijn dat het gebeurd is onder invloed van drank of drugs. Politieagenten mogen niet bij elk geweldsmisdrijf de test uitvoeren.
Het wetsvoorstel beperkt de vrijheid van strafrechters niet. Zij mogen nog altijd zelf bepalen wat voor straf zij opleggen en of zij rekening houden met het feit dat het geweld in combinatie met alcohol of drugs is gepleegd. Het wordt voor de rechter wel gemakkelijker om de hoeveelheid verdovende middelen vast te stellen. Experts van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) vinden dat voor alcohol en drugs grenswaarden kunnen worden vastgesteld waarboven het aannemelijk is dat gebruik agressie bevordert. Als er meer dan 1,0 milligram alcohol per liter in het bloed terug te vinden is, dan zou er strafverhoging toegepast kunnen worden. Voor drugs is dit 0,060 milligram per liter in het bloed.
Tot slot is het onderzoek bedoeld om de praktijk te verbeteren. Het is de bedoeling dat het makkelijker wordt om de hoeveelheid drank en drugs vast te stellen. Een ander pluspunt is dat er, als onderdeel van de straf, sancties kunnen worden opgelegd om recidive tegen te gaan en een oplossing te zoeken voor de alcohol- of drugsverslaving.
Voor nu is het afwachten hoe het beleid in Alkmaar, Eindhoven en Veluwe verloopt.