Er is juridisch gezien niets mis met het instellen van de avondklok. Tot die conclusie komt het gerechtshof in Den Haag vrijdag. Er is namelijk volgens het hof, in tegenstelling tot wat de voorzieningenrechter in Den Haag eerder bepaalde, wel degelijk sprake van buitengewone omstandigheden die het invoeren van de avondklok mogelijk maken.
Volgens het gerechtshof was het instellen van de avondklok op 23 januari jongstleden proportioneel en waren andere middelen redelijkerwijs niet voorhanden. De tijdelijke en beperkte inbreuk op diverse grondrechten, zoals het recht op bewegingsvrijheid, werd daarmee volgens het gerechtshof gerechtvaardigd. De avondklok mocht dan ook worden gebaseerd op de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg), die kan worden aangewend wanneer er sprake is van een noodsituatie.
Uitspraak gerechtshof avondklok
In diens uitspraak (ECLI:NL:GHDHA:2021:285) gaat het gerechtshof in op het systeem van de Wbbbg, de maatstaf voor toepassing van de Wbbbg en de vereisten van proportionaliteit en subsidiariteit. Daaruit blijkt onder meer het hof vindt dat “zonder meer duidelijk is dat er sprake is van buitengewone omstandigheden. Nederland heeft al bijna een jaar te maken met een pandemie. Deze heeft zich inmiddels over de hele wereld verspreid en heeft grote aantallen dodelijke slachtoffers gemaakt, ook in Nederland. Ondanks vele (vaak vergaande) maatregelen is het Covid-19 virus nog steeds niet uitgedoofd en is dit aan het muteren in (veelal) nog besmettelijkere varianten.” (r.o. 6.7)
Daarnaast stelt het hof dat de Staat voldoende heeft onderbouwd dat de avondklok effect heeft, “althans dat hij hier in redelijkheid van mag uitgaan”. (r.o. 6.9)
Ook spreekt het hof zich nadrukkelijk uit over de standpunten van actiegroep Viruswaarheid ten aanzien van het gebrek aan noodzaak voor het instellen van de avondklok: “Viruswaarheid miskent dat het OMT ondanks de verminderde druk op de zorg uitvoerig en wetenschappelijk onderbouwd heeft toegelicht dat verder ingrijpen noodzakelijk is, met name in verband met de toename van de nieuwe varianten. Dit ter voorkoming van het risico – dit is geen zekerheid en hoeft en kan ook geen zekerheid (te) zijn – van versneld oplopende ernstige besmettingen en daarmee (over)belasting van de zorg. De stelling dat de “donkere wolk” die door het OMT is geschetst “nog nooit regen heeft opgeleverd” is een miskenning van de feitelijke toestand waarin Nederland sinds ongeveer een jaar verkeert en waarvan het kabinet mag oordelen dat die zodanig is dat een verergering moet worden voorkomen.” (r.o. 6.10)
Kort geding avondklok
Met de uitspraak van het gerechtshof is het vonnis van de Haagse rechtbank in het kort geding van dinsdag 16 februari, aangespannen door Viruswaarheid tegen de Staat, van tafel. Hoe dat zat, lees je in onderstaande twee artikelen:
Tegen de uitspraak van het hof is cassatie mogelijk bij de Hoge Raad. Het is ten tijde van publicatie van dit artikel nog onduidelijk of partijen hiervan gebruik zullen maken.
Maatregelen avondklok
De uitspraak van het gerechtshof betekent dus dat de avondklok zal blijven gelden. Daarnaast blijven de ruim 33.000 eerder uitgeschreven boetes voor overtreding van de avondklok staan.