Andere landen, waaronder Duitsland, India en Australië, zijn ons al voor geweest met het genderneutrale paspoort, maar ook Nederland waagt zich eraan. Leonne Zeegers uit Breda is de eerste ontvanger in Nederland van een paspoort waarbij het geslacht wordt aangeduid als ‘X’, oftewel: genderneutraal. Als intersekse persoon heeft Leonne zich jarenlang hard gemaakt voor een genderneutraal paspoort.
Door Gracièla van Duinkerken
Bij de geboorte van Leonne (destijds ‘Leon’) kon het geslacht niet vastgesteld worden. Dit wordt ook wel interseksualiteit genoemd: personen hebben geslachtskenmerken die niet strikt mannelijk of vrouwelijk zijn. De ouders kozen ervoor haar te registreren als jongen. Later veranderde hij dat zelf in een zij. Toen ook dat geslacht ‘niet bleek te passen’, wist ze wat ze wél was: genderneutraal. In het programma RTL Late Night vertelde zij dat het haar niet uitmaakt of je haar met hij of zij aanspreekt.
Volgens Leonne heeft de natuur haar ‘neutraal’ ter wereld gebracht, maar wordt ze gedwongen om voor haar paspoort en andere officiële documenten de keuze te maken tussen ‘M’ en ‘V’. Dit terwijl zij zich man noch vrouw voelt.
Rechtspraak
Leonne moest een juridische strijd voeren om de X in haar paspoort te krijgen, maar heeft deze strijd uiteindelijk gewonnen. Eerder dit jaar besloot de rechtbank Roermond dat geslacht geen kwestie is van geslachtskenmerken, maar van genderidentiteit. De rechtbank acht het een inbreuk op het privéleven, het zelfbeschikkingsrecht en de persoonlijke autonomie als iemand zich niet als genderneutraal kan laten registreren. Leonne mag dan ook zonder mannelijk of vrouwelijk geslacht geregistreerd staan. In de geboorteakte zal voortaan bij het geslacht komen te staan dat deze niet vastgesteld kan worden.
De Hoge Raad wees in 2007 een dergelijk verzoek nog af omdat, volgens de Hoge Raad, de tijd daarvoor nog niet rijp was. De rechtbank vindt nu dat, gelet op de maatschappelijke en juridische ontwikkelingen, het wel tijd is voor de erkenning van een derde gender.
Vermelding sekse afschaffen?
Dat de tijden veranderd zijn blijkt duidelijk uit het feit dat steeds vaker gekozen wordt voor genderneutraliteit. Dit is terug te zien in bijvoorbeeld genderneutrale kleding van de Hema, genderneutrale toiletten en zo verder. Ook de politiek kondigde in 2016 al aan dat ‘onnodige sekseregistratie’ zoveel mogelijk voorkomen moet worden. Als gevolg daarvan zijn bijvoorbeeld de OV-chipkaart en de stempas al genderneutraal.
Nu Leonne afgelopen week een paspoort met geslachtsaanduiding ‘X/X’ heeft ontvangen, vindt zij dan ook dat ze eindelijk een paspoort heeft dat aansluit bij de werkelijkheid. Dit is voor haar en vele anderen die een ‘X’ in het paspoort willen een belangrijk moment geweest. Leonne hoopt hiermee de weg vrij te maken voor anderen die er ook zo over denken. Echter, voor Leonne is haar doel nog niet bereikt. Uiteindelijk zou zij willen dat geslacht/sekse helemaal niet meer vermeld wordt in een paspoort.