Fraude bij Pels Rijcken, kan het kantoor landsadvocaat blijven?

In juli van dit jaar verscheen een schokkend rapport over Frank Oranje, de oud-voorzitter van Pels Rijcken. De in 2020 overleden notaris heeft voor miljoenen gefraudeerd in zaken van zowel particulieren klanten, als zaken van de overheid. Kritiek volgt nu op het landsadvocatuurschap van het kantoor.

Door Caspar Bottemanne

Advocatenkantoor Pels Rijcken is in Nederland een van de bekendste advocatenkantoren. Het kantoor behandelt namelijk als de landsadvocaat vele zaken voor de Staat. De term ‘landsadvocaat’ slaat op de advocaat die de staat vertegenwoordigt in juridische procedures. Op dit moment is Reimer Veldhuis landsadvocaat, hij is partner bij Pels Rijcken. Het kantoor behandelt honderden zaken namens de Staat. Dit jaar kon je bijvoorbeeld Pels Rijcken advocaten zien bij het kort geding over de avondklok.

Uit een onderzoeksrapport van Deloitte en Van Doorne kwam naar voren dat Oranje voor miljoenen heeft gefraudeerd in zaken van kantoorcliënten. Aanvankelijk dacht men dat er drie dossiers waren waar frauduleuze praktijken in voorkwamen, dit bleken er later meer dan twintig te zijn. Oranje zette in verschillende zaken constructies op om geld weg te sluizen om zo zelf te profiteren. Cliënten liepen met zijn handelswijzen grote bedragen aan rentes mis.

Emeritus hoogleraar Van Maanen geeft naar aanleiding van de affaire kritiek op de positie van Pels Rijcken als landsadvocaat. Oranje heeft in zijn jaren als voorzitter ook in enkele zaken van de Staat gefraudeerd. Van Maanen stelt dat de criminele activiteiten van de oud-voorzitter ernstig zijn en dat de Staat als cliënt wel moet vertrekken. Hier wordt door de Staat nog geen gehoor aan gegeven, aangezien minister Grapperhaus heeft aangegeven niet te willen vertrekken bij het kantoor. Naast het feit dat het opmerkelijk is dat men klant blijft van een bedrijf dat jarenlang heeft gefraudeerd met jouw zaken, is er wettelijk gezien een mogelijkheid dat Pels Rijcken moet vertrekken als landsadvocaat.

Wet Bibob

De Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Bibob) is een wet die de mogelijkheid biedt ontvangers en aanvragers van subsidies en vergunningen te onderzoeken op integriteit. De wet is ingesteld om bijvoorbeeld gemeenten en provincies de mogelijkheid te geven om personen en organisaties die criminele intenties hebben, te weerhouden van subsidies en vergunningen. Nu Pels Rijcken criminele handelingen heeft verricht, stelt de Bibob volgens Van Maanen dat Pels Rijcken geweerd zou kunnen worden van overheidsopdrachten.

Van Maanen verwijst voor zijn stellingen naar artikel 3 tweede t/m vierde lid van de Wet Bibob. In deze leden zijn toetsingscriteria gesteld: de a- en b-grond. Een persoon/organisatie kan als niet integer worden beschouwd indien hij a. (vermoedens) van strafbare feiten heeft en b. deze strafbare feiten (vermoedelijk) zijn gepleegd door de betrokkene zelf of door een van de (rechts)personen tot wie de betrokkene een relevante zakelijke relatie heeft.

Volgens Van Maanen is het zeker dat Pels Rijcken aan deze gronden voldoet en het kantoor dus geweerd zou moeten worden van overheidsopdrachten. De hoogleraar neemt in zijn conclusie mee dat bij het wegen van de a-grond ook de omvang van het verkregen voordeel wordt meegenomen. Het voordeel dat Oranje heeft verkregen met de fraude wordt richting de miljoenen geschat. Bij de b-grond wordt gekeken naar de ‘samenhang’ tussen de strafbare feiten en de relatie met overheid. Iets dat in de zaken van Oranje nogal nadrukkelijk aanwezig was. Van Maanen is er dan ook stellig over: Pels Rijcken moet weg als landsadvocaat.