Een rechter in een EU-land mag van Facebook eisen dat het bedrijf berichten verwijdert die onwettig zijn verklaard, zoals een hatelijke of beledigende boodschap over iemand. Het Europese Hof van Justitie heeft dat onlangs bepaald. Ook moet Facebook identieke of overeenstemmende posts van andere gebruikers offline halen.
Door Kirsten Rolloos
Het Hof van Justitie deed uitspraak in een zaak rond de Oostenrijkse politica Eva Glawinschnig-Piesczek, voormalig fractievoorzitter van de politieke partij ‘De Groenen’. Glawinschnig-Piesczek werd in 2016 door een Facebookgebruiker voor “vieze volksverraadster” uitgemaakt onder een artikel van een Oostenrijkse nieuwssite. Een Oostenrijkse rechter stelde vast dat zij op Facebook werd belasterd. Pas na tussenkomst van een hogere Oostenrijkse rechter verwijderde Facebook de berichten voor gebruikers in Oostenrijk. De politica eiste echter ook dat Facebook zou voorkomen dat het bericht vanuit andere landen te bekijken is. De Oostenrijkse rechter vroeg het Hof van Justitie daarom of Facebook gedwongen kon worden het materiaal wereldwijd ontoegankelijk te maken. Daarnaast moest het Hof zich uitlaten over de vraag in hoeverre Facebook moet optreden tegen vergelijkbare berichten.
Het Hof heeft bepaald dat platforms als Facebook onwettig materiaal offline moeten halen als een rechter daarom vraagt, ook voor gebruikers van buiten Europa. Bovendien moeten ook identieke posts en berichten van vergelijkbare inhoud worden verwijderd. Volgens het Hof moeten internetbedrijven met geautomatiseerde technieken en onderzoeksmethoden de berichten op kunnen sporen. Wel moet bij een bevel om een bericht wereldwijd te verwijderen rekening worden gehouden met het internationale recht. Universitair docent recht en technologie aan de Universiteit Utrecht, Stefan Kulk, stelt dat deze uitspraak het mogelijk maakt om meer verantwoordelijkheid neer te leggen bij Facebook.
Facebook is niet te spreken over de uitspraak van het Hof. In een verklaring laat het platform weten dat deze uitspraak veel verder gaat dan de regels van Facebook zelf, waarin is bepaald wat wel en niet mag worden gedeeld. Bovendien zou de vrijheid van meningsuiting in gevaar kunnen komen omdat voor het verwijderen van dergelijke berichten en vergelijkbare berichten een automatisch filter nodig is. Ook burgerrechtenvereniging EDRi maakt zich zorgen over deze ontwikkeling. EDRi vreest dat dit vonnis de deur open kan zetten voor uploadfilters van alle online content.