Europees Parlement roept op tot strengere maatregelen tegen techbedrijven

Het Europees Parlement heeft vorige week in een debat in Straatsburg opgeroepen tot strengere maatregelen tegen de toenemende macht van grote techbedrijven. Deze oproep komt een dag nadat techgiganten Elon Musk en Mark Zuckerberg prominent aanwezig waren bij de inauguratie van president Trump.

Europarlementariërs uitten hun zorgen over de groeiende invloed van techbedrijven op de Europese democratie. In het debat werd onder andere de inmenging van Musk in de Europese politiek en de ongeldigverklaring van de Roemeense verkiezingen vanwege Russische beïnvloeding via TikTok besproken. Er bestaat vrees dat sociale media ook zullen worden ingezet om de verkiezingen dit jaar in Duitsland en Polen te beïnvloeden.

Digitaledienstenwet

Een aantal rechtse Europarlementariërs sprak zich positief uit over de geringe controle op socialemediaplatformen, terwijl de midden- en linkse partijen in het parlement juist pleitten voor meer controle. Om ervoor te zorgen dat grote techbedrijven zich aan de regels houden, introduceerde de vorige Europese Commissie de “digitaledienstenwet” (Digital Services Act, ofwel DSA). Deze wet maakt wat offline illegaal is, ook online illegaal. Grote techbedrijven zijn daarom verplicht om desinformatie, haatberichten en verkiezingsbeïnvloeding op hun socialemediaplatformen tegen te gaan.

Naast de DSA is er ook andere Europese wet- en regelgeving die eraan kan bijdragen om de invloed van grote techbedrijven te beperken. Een belangrijke wet in dit verband is de Digital Markets Act (DMA), die gericht is op het reguleren van de dominante rol van bepaalde techbedrijven als ‘poortwachters’ in de digitale markt. Deze wet stelt strengere regels voor bedrijven die grote marktmachten bezitten, zoals Google, Apple en Meta. Ook voorkomt deze praktijken die de concurrentie verstoren, zoals het onterecht blokkeren van toegang tot diensten of het bevoordelen van eigen producten. Daarnaast zou de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) kunnen worden ingezet, die strengere privacybeschermingen oplegt aan techbedrijven, vooral in gevallen waarin deze bedrijven onterecht data verzamelen of gebruiken voor politieke beïnvloeding.

Naast de DSA en de DMA is de onlangs in werking getreden AI Act een belangrijke wet die invloed heeft op de regulering van grote techbedrijven. Het doel van de wet is dat AI-systemen die organisaties (binnen de EU) gebruiken veilig zijn en fundamentele rechten respecteren. De wet categoriseert AI-systemen op basis van hun risiconiveau, waarbij toepassingen zoals gezichtsherkenning of geautomatiseerde besluitvorming onder de hoogste risicocategorie vallen. Techbedrijven die dergelijke systemen gebruiken, moeten voldoen aan strikte eisen, zoals transparantie over de werking van hun algoritmen, verantwoording voor beslissingen die door kunstmatige intelligentie worden genomen en het voorkomen van discriminatie. Deze wet kan bedrijven zoals Google, Meta en andere techgiganten dwingen om hun AI-technologie te herzien en aan te passen, vooral als het gaat om het beschermen van gebruikersdata en het voorkomen van politieke beïnvloeding via algoritmische sturing.

Meer handhaving

Verschillende Europarlementariërs vinden dat de Europese Commissie te traag handelt en dringen aan op handhaving van de DSA. De Europese Commissie verzekerde dat zij de handhaving serieus neemt en dat lopende onderzoeken naar platformen als X, Facebook en TikTok in volle vaart worden uitgevoerd. De Commissie blijft echter voorzichtig voordat ze overgaat tot actie, om ervoor te zorgen dat besluiten standhouden in de rechtszaal.