Wanneer je schade lijdt als gevolg van een ongeval, hoeft dat niet per definitie te beteken dat je 100% schadevergoeding krijgt. Als een deel van de schade door jouw eigen handelen of nalaten is ontstaan, kan de schadevergoeding lager uitpakken. De mate van eigen schuld wordt dan naar verhouding in mindering gebracht op de schadevergoeding.
Door Bram de Jong
Van eigen schuld (artikel 6:101 BW) is sprake wanneer er een omstandigheid aanwezig is, waarin tenminste een deel van de schade aan het slachtoffer zelf is toe te rekenen. De toerekening geschiedt door middel van een beoordeling met betrekking tot welke gedragingen en schade in bepaalde omstandigheden naar verkeersopvatting voor rekening van het slachtoffer dienen te komen. In ieder geval zal schade aan het slachtoffer zelf kunnen worden toegerekend, als zij anders heeft gehandeld dan ieder ander redelijk mens – met het oog op haar eigen belang – in diezelfde omstandigheden zou hebben gedaan.
Onder eigen schuld wordt mede verstaan risicoaanvaarding. Hiervan is sprake wanneer iemand zichzelf in een situatie brengt waarbij de nodige risico’s aanwezig zijn, welke zich ook manifesteren waardoor schade wordt geleden. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan deelname aan een voetbalwedstrijd (sport- en spelsituatie) of het niet dragen van een veiligheidsgordel in de auto. Het slachtoffer is zich in dergelijke situaties vaak van geen kwaad bewust, desondanks kan er sprake zijn van gedeeltelijke eigen schuld.
Wanneer vast is komen te staan dat tenminste een deel van de schade is toe te reken aan het slachtoffer zelf, zal de schade naar causaliteit worden verdeeld. Dit betekent dat de schade, naarmate waarin deze aan een ieder is toe te rekenen op basis van gevaarlijk gedrag, over beide partijen zal worden verdeeld. Dit wordt ook wel proportionele verdeling van schade genoemd.
Nadat de schade naar causaliteit is verdeeld, kan eventueel de billijkheidscorrectie worden toegepast. Wanneer de billijkheid dit verlangt, kan de causale verdeling van schade worden aangepast. Hierbij wordt gekeken naar de uiteenlopende ernst van de wederzijds gemaakte fouten. Indien de fout van de schadeveroorzaker zeer ernstig is en niet in verhouding staat tot de fout van het slachtoffer, kan deze alsnog een 100% schadevergoeding worden opgelegd.
In een procedure waarin eigen schuld wordt aangevoerd, zal veel met de vinger naar elkaar worden gewezen. Een rechter zal uiteindelijk moeten oordelen wie in welke mate schuld heeft en wat voor schadevergoeding daartegenover staat.