Eerste aanklacht tegen Staat wegens gedwongen afstaan kind

De 73-jarige Trudy Scheele-Gertsen is de eerste vrouw in Nederland die de Staat aanklaagt omdat zij gedwongen haar zoon heeft moeten afstaan. Dit gebeurde in de jaren vijftig, zestig en zeventig bij tienduizenden vrouwen, omdat zij ongehuwd zwanger raakten en de zorg destijds was gericht op het scheiden van moeder en kind.

Door Douae Youssef

Scheele-Gertsen wil de Staat aansprakelijk stellen voor het leed dat zij en haar zoon hebben moeten ondergaan. Trudy was destijds 22 en heeft haar zoon nooit willen afstaan. Volgens haar heeft de Raad van de Kinderbescherming dit geweten, aangezien zij keer op keer liet weten dat zij haar zoon zelf wilde opvoeden. Toch werd het jongetje gescheiden van zijn moeder en in een tehuis geplaatst waar hij pas na drie jaar geadopteerd werd. De aanklaagster vindt de situatie mensonterend, nu uit een dossier blijkt dat het kind destijds veel gehuild zou hebben om het gemis van zijn moeder. Het dossier bevat volgens Scheele-Gertsen ook veel andere fouten en onwaarheden over de situatie destijds.

Met het aanklagen van de Staat wil ze niet slechts duidelijkheid en erkenning voor de ellende die zij heeft moeten doorstaan. Zij wil ook weten wat er precies gebeurde met alle kinderen van alleenstaande moeders enkele decennia geleden. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen op georganiseerde wijze werden weggenomen van hun (ongetrouwde) moeder die onder druk werd gezet door betrokkenen (artsen, maatschappelijk werkers en andere mensen uit de sociale kring).

Zo was de zorg voor ongehuwde moeders destijds in Nederland inderdaad gericht op het scheiden van moeder en kind, terwijl in wetgeving juist was vastgelegd dat de band tussen de twee in beginsel behouden moest blijven. In de praktijk was hier dus weinig van te zien. Dit blijkt mede uit het feit dat alleenstaande moeders uit de ouderlijke macht werden gezet, terwijl daarvoor niet eens aan de (wettelijke) voorwaarden was voldaan.

Ook verdween de zorg voor moeder en kind in de jaren vijftig uit tehuizen voor ongetrouwde moeders. Scheele-Gertsen wil onder meer weten wat de rol van de overheid hierin was. Zo eist ze dat deze vragen worden meegenomen in het onderzoek naar de omstandigheden waarin vrouwen destijds (gedwongen) afstand deden van hun jonge kinderen. Dit onderzoek is aan het begin van dit jaar aangekondigd door minister Dekker.