De twee hoogste leiders van de Rode Khmer zijn door een tribunaal in Cambodja veroordeeld voor genocide. Onder het regime van dictator Pol Pot hebben zij halverwege de jaren zeventig ruim 1,7 miljoen Cambodjanen gedood. Het doel van Pol Pot en zijn handlangers was om Cambodja te veranderen in een boerenheilstaat, waarbij het Khmervolk een zelfvoorzienende agrarische volksgemeenschap moest worden en waarbij van alles wat als stedelijk kon worden beschouwd afstand moest worden gedaan. De Cambodjanen moesten verplicht op boerderijen werken en persoonlijke eigendommen werden afgenomen. Iedereen die niet meewerkte aan dit regime, werd gedood.
Door Bo Geurts
Het Cambodja tribunaal is speciaal opgericht om aanhangers van bovenstaand regime te kunnen berechten voor genocide, grove schendingen van de Geneefse Conventies en/of misdaden tegen de menselijkheid. Het wordt gesteund door de Verenigde Naties (VN), omdat Cambodja zelf niet over voldoende middelen beschikt.
Het proces tegen de twee hoogste leiders van de Rode Khmer is een uniek moment in de geschiedenis van het Cambodja tribunaal. De twee leiders zaten namelijk al vast voor misdaden tegen de menselijkheid, maar zijn nu uiteindelijk veroordeeld voor het zwaardere vergrijp van genocide. Voor het eerst werden leiders onder het regime dus veroordeeld voor genocide. Dit omdat een veroordeling voor genocide veel lastiger te bewijzen is dan een veroordeling voor misdaden tegen de menselijkheid.
Wanneer is sprake van genocide?
Er is sprake van genocide als mensen worden vermoord of als ernstige psychische of mentale schade aan mensen wordt toegebracht met de intentie om een nationale, etnische, religieuze groep of een groep met een bepaald ras uit te roeien. Er moet dus sprake zijn van een strafbare gedraging (actus reus) en de intentie om iets strafbaars te doen (mens rea). Daarnaast is sprake van misdaden tegen de menselijkheid als er een wijd verspreide en systematische aanval is, gericht tegen een bevolkingsgroep, waarbij de dader onderdeel vormt van de aanval en waarbij de dader moet weten dat er een wijd verspreide en systematische aanval gaande is tegen een bevolkingsgroep en waarbij hij weet dat zijn gedragingen onderdeel vormen van deze aanval. Hierbij hoeft dus niet te worden bewezen dat er sprake is van actus reus en mens rea.
Gezien de moeilijkheidsgraad van het bewijzen van genocide en gezien het feit dat de twee hoogste leiders nu dus daadwerkelijk zijn veroordeeld voor genocide, kan deze veroordeling als een historisch moment in de geschiedenis van het Cambodja tribunaal worden gezien.