Bijna iedereen heeft wel eens iets gekocht of verkocht van een particulier via internet. Denk bijvoorbeeld aan je studieboeken die je tweedehands veel goedkoper kunt kopen dan een gloednieuw studieboek. De kwaliteit is vaak bijna even goed als een nieuw boek en ook tweedehandsboeken kunnen weer doorverkocht worden. Soms kun je er zelfs winst mee maken. Maar wat zijn nou de juridische gevolgen van een bod doen op een advertentie? Ontstaat er dan al een koopovereenkomst?
Door Marieke Braad
Koopovereenkomst of niet?
Het plaatsen van een advertentie op bijvoorbeeld Facebook, Marktplaats of in de krant wordt gezien als een uitnodiging om in onderhandeling te treden. Het plaatsen van de advertentie is dus geen aanbod. Voor de totstandkoming van een koopovereenkomst in de zin van artikel 7:1 van het Burgerlijk Wetboek is echter een wilsovereenstemming vereist. Deze wilsovereenstemming bestaat uit aanbod en aanvaarding, zo blijkt uit artikel 6:217 van het Burgerlijk Wetboek.
De ‘particuliere verkoop paradox’
Bij het verkopen van tweedehands goederen op bijvoorbeeld Marktplaats werkt de wilsovereenstemming precies omgekeerd. De advertentie wordt niet gezien als het aanbod, maar het bod dat de koper uitbrengt op de advertentie is een aanbod dat de verkoper vervolgens kan aanvaarden. Indien de verkoper dus op het bod van de koper reageert en daar akkoord mee gaat, is er wel sprake van een wilsovereenstemming en dus een koopovereenkomst. Mits er geen sprake is van een wilsgebrek en de partijen handelingsbekwaam zijn. Nu er sprake van een overeenkomst is, is de verkoper verplicht om te leveren en de koper verplicht om te betalen.
De ‘speedboot-zaak’
Maar wat nou als je na de totstandkoming van de koopovereenkomst, maar voor de levering, een bod krijgt van een derde dat hoger is dan het bod van de partij waar een overeenkomst mee gesloten is? Dit probleem deed zich voor in de ‘speedboot-zaak’. In deze zaak had de verkoper (gedaagde) een advertentie van een speedboot op Marktplaats gezet. De prijs van de speedboot bedroeg 4.750 euro. De koper (eiser) reageerde hierop met een bod van 4.500 euro. De verkoper ging hier niet mee akkoord en kwam met een nieuwe prijs van 4.650 euro. Hier ging de koper mee akkoord en dus was er een koopovereenkomst tot stand gekomen. De koper deed een aanbetaling van 250 euro en de verkoper zou de speedboot leveren.
De verkoper kreeg echter vlak voor de levering aan de koper een bod van 5.400 euro van een derde. De verkoper ging akkoord met dit bod en leverde de speedboot aan de derde. Hij stuurde de koper een bericht dat de speedboot verkocht was aan de derde en dat de aanbetaling retour gestort zou worden. De koper wilde echter zeer graag een speedboot kopen en even daarna kocht hij via Marktplaats een speedboot voor 9.000 euro. Dit bleek de speedboot te zijn die de verkoper aan de derde had verkocht. De koper stelt vervolgens de verkoper aansprakelijk voor de geleden schade. Hij heeft namelijk veel verlies geleden doordat hij een duurdere speedboot heeft moeten kopen. De schade in deze zaak is het verschil tussen de aankoopprijs van 9.000 euro en de prijs van de eerste overeenkomst van 4.650 euro.
De rechter van de Rechtbank Midden-Nederland oordeelde dat er een koopovereenkomst tot stand is gekomen tussen de koper en de verkoper. De koper is verplicht om 4.650 euro te betalen en de verkoper verplicht om te leveren. Doordat de verkoper de speedboot heeft geleverd aan een derde is hij tekortgeschoten in de nakoming en kan hij ook niet meer nakomen, zodat dit blijvend onmogelijk is. Dit kan hem worden toegerekend en daarom dient hij de schade die de koper heeft geleden te vergoeden.
De les uit dit artikel
Let dus goed op bij het bieden op tweedehands goederen van een particulier. Ook als verkoper dien je goed uit te kijken welk bod je accepteert. Indien het bod door de verkoper wordt aanvaard, is er al sprake van een koopovereenkomst waar verplichtingen aan vast zitten. Zorg dat u de juiste overeenkomst sluit en geen spijt krijgt.