Dit zijn de nieuwe regels en wetten in 2020

Wat staat ons op juridisch gebied te wachten in 2020? Dat is deels nog gissen, maar van verschillende wetten weten we dat ze dit jaar op 1 januari hun intrede deden of zijn gewijzigd. Een overzicht.

Arbeidsrecht

Op 28 mei 2019 stemde de Eerste Kamer in met de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB). Daarmee wordt het ontslagrecht versoepeld en bouwen werknemers vanaf dag 1 een recht op ontslagvergoeding op. De belangrijkste vijf wijzigingen vind je hier.

Onder studenten wellicht wat minder bekend, maar zeker zo ingrijpend, is de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra). Met deze wet wordt de rechtspositie van ambtenaren zoveel mogelijk hetzelfde als die van werknemers in het bedrijfsleven. Dat resulteert in verschillende veranderingen: er is niet langer sprake van een eenzijdige aanstelling, maar ambtenaren moeten een tweezijdige arbeidsovereenkomst krijgen. Niet enkel de Ambtenarenwet is op deze groep van toepassing, ook het Burgerlijk Wetboek en Wet op de cao worden van belang. Daarnaast krijgen ambtenaren geen rechtsbescherming (bijvoorbeeld bij ontslag) meer via de Algemene wet bestuursrecht, maar gaat het burgerlijk procesrecht gelden. Meer over alle wijzigingen en de betekenis van de Wnra vind je hier.

Lidstaten van de Europese Unie moeten uiterlijk op 30 juli de nieuwe Detacheringsrichtlijn hebben ingevoerd. Gedetacheerde werknemers die voor hun werkgever tijdelijk in een andere EU-lidstaat moeten werken, behoren hetzelfde salaris ontvangen als in de lidstaat waar zij eerst werkzaam waren. Tijdelijke werknemers uit een ander EU-land dienen daarnaast dezelfde beloning voor hetzelfde werk te krijgen als hun collega’s in het gastland. Alles over de richtlijn vind je hier.

Verder trad op 1 januari de Regeling onwerkbaar weer in werking, die geldt bij buitengewone natuurlijke omstandigheden (bijvoorbeeld vorst, sneeuw en overvloedige regenval) en als aan de overige voorwaarden van deze regeling is voldaan. Een werkgever kan dan na het verstrijken van een aantal wachtdagen worden vrijgesteld van de loondoorbetalingsplicht. Hier vind je meer over de regeling.

Civiel recht

Twaalf jaar partneralimentatie wordt met de nieuwe Wet partneralimentatie teruggebracht naar vijf jaar. Eerder zetten we al de voor- en tegenstanders van deze wet op een rij. Overigens geldt die nieuwe termijn alleen als het samen niet lukt om alimentatieafspraken te maken. Zolang je het met elkaar eens bent over de alimentatie mag je alles met elkaar afspreken wat je wilt. Meer over deze wet vind je hier.

Het wordt voor gedupeerden met de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie makkelijker om bij de rechter gezamenlijk een schadevergoeding te claimen bij een bedrijf. De Eerste Kamer deed het wetsvoorstel in maart als hamerstuk af, maar toch was er ook de nodige kritiek. Een overzicht van de belangrijkste punten van deze wet vind je hier.

Strafrecht

Met de Wet herziening tenuitvoerlegging strafrechtelijke beslissingen (Wet USB) ligt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van straffen en maatregelen (opgelegd door de rechter) voortaan bij de minister voor Rechtsbescherming. Eerder was dat de taak van het Openbaar Ministerie. Met deze wet wil de regering de tenuitvoerlegging van straffen versnellen en alle relevante partners beter informeren. Meer informatie over de nieuwe wet vind je hier.

Geen heel nieuwe wet, maar wel diverse wijzigingen binnen het Wetboek van Strafrecht: minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid heeft van verschillende delicten de maximale strafmaat en/of de strafrechtelijke aansprakelijkheid verhoogd. Zo staat op het aanzetten tot geweld, haat en discriminatie voortaan maximaal twee jaar gevangenisstraf (voorheen één) en gaat de gevangenisstraf voor wapenbezit omhoog van vier naar acht jaar. Het hinderen van hulpverleners kan voortaan drie maanden gevangenisstraf opleveren (eerder één) en op deelname aan een criminele organisatie staat maximaal tien jaar (eerder zes). Ook zijn de straffen voor een aantal verkeersdelicten omhoog gegaan. Gevaarlijk rijden kan nu leiden tot maximaal zes maanden gevangenisstraf (voorheen twee) en automobilisten die door roekeloos rijgedrag een ernstig ongeluk veroorzaken, kunnen een gevangenisstraf van maximaal zes jaar opgelegd krijgen.

Gezondheidszorg

Per 1 januari zijn ook twee ingrijpende wetten in de gezondheidszorg ingegaan. Deze vervangen de Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Bopz). Bij ouderen met dementie of mensen met een verstandelijke beperking mag door invoering van de Wet zorg en dwang (Wzd) niet zomaar meer vrijheidsbeperking of onvrijwillige zorg worden toegepast. Daarnaast is er de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz), dat de rechten van mensen regelt die te maken hebben met verplichte zorg vanwege een psychische aandoening. Alles over de Wzd is hier te vinden, voor de Wvggz kun je hier terecht. Nog benieuwd naar de Bopz? Daarover is hier meer te lezen.

In het kort

Wat verandert er verder nog? De militaire dienstplicht gaat vanaf 1 januari ook voor vrouwen gelden. Ben je zeventien jaar, dan kun je een brief over de dienstplicht op de deurmat verwachten. Verder moet iedere hond in Nederland voortaan een Europees hondenpaspoort hebben, verkrijgbaar bij je dierenarts. In dit paspoort moet staan waar de hond vandaan komt en welke inentingen het dier heeft gehad. Verder zijn er nog maar twee in plaats van vier belastingschijven, moeten oproepkrachten voortaan minstens vier dagen van tevoren te horen krijgen wanneer ze moeten werken, stijgt het minimumloon met achttien euro voor werknemers vanaf 21 jaar en hebben werknemers wiens partner is bevallen vanaf 1 juli recht op aanvullend geboorteverlof: deze werknemers mogen in het eerste half jaar een kraamverlof van maximaal vijf weken opnemen met een uitkering van zeventig procent van hun maximale dagloon.