Stichting Dier&Recht heeft haar antizuivelcampagne moeten aanpassen, omdat een van de campagneposters de vrijheid van meningsuiting overschreed. Dat heeft de rechter in Amsterdam onlangs geoordeeld in een kort geding. De uitlatingen op de betreffende poster waren volgens de rechter zelfs schadelijk voor de melkveehouderijsector.
Stichting Dier&Recht zet zich sinds haar oprichting in 2006 in voor een wereld waarin geen dierlijke producten meer worden gebruikt. Dit doel wil de stichting bereiken door onder meer campagnes op te zetten. Zo is zij onlangs gestart met de campagne ‘Stoppen met Zuivel’. Hiermee wil Dier&Recht consumenten oproepen geen zuivel meer te consumeren. Een belangrijk onderdeel van deze campagne is een drietal posters die wijzen op het dierenleed achter de zuivelproductie.
Een van de drie posters bevatte een afbeelding van een kalfje in een kruiwagen. Daaronder stond de tekst: “Zuivel veroorzaakt ernstig dierenleed. Kalfjes worden direct na de geboorte weggehaald bij hun moeder”. Tientallen boeren deden na het zien van deze poster aangifte tegen de campagne. Hierop spande boerenactiegroep Agractie een kort geding aan.
Vrijheid van meningsuiting
De twee partijen stonden ruim een week geleden tegenover elkaar in de rechtbank. Agractie erkende dat het in de melkveehouderij gebruikelijk is om pasgeboren kalfjes bij hun moeder weg te halen. Dit zou goed zijn voor het welzijn van de kalfjes, omdat ongelukken en ziektes zo zouden kunnen worden voorkomen. Agractie was niet te spreken over de uitlatingen op de poster van Dier&Recht. Die uitlatingen zouden volgens hen onjuist zijn en zelfs schade toebrengen aan de melkveehouderijsector.
Dier&Recht beriep zich daarentegen op de vrijheid van meningsuiting. De campagne maakt volgens de stichting deel uit van een maatschappelijk debat over dierenwelzijn. Dier&Recht zou in dat debat het recht hebben om via een poster aan te tonen dat de gang van zaken in de melkveehouderij leidt tot ernstig dierenleed. “We vallen boeren niet aan”, aldus Frederieke Schouten, directeur van stichting Dier&Recht.
Artikel 10 EVRM
Het oordeel van de Amsterdamse voorzieningenrechter loog er niet om. Dier&Recht heeft met haar campagneposter de grenzen van de vrijheid van meningsuiting overschreden. Zo heeft de stichting volgens de rechter onvoldoende aannemelijk gemaakt dat het scheiden van koe en kalfje ernstig dierenleed oplevert. Het feit dat dit wel op de poster staat en dus ook zo aan het publiek wordt overgebracht, is onrechtmatig jegens de boeren. “Het publieke debat hierover mag uiteraard gevoerd worden, maar niet op een wijze die onrechtmatig jegens stichting Agractie en daarmee de melkveehouders is”, aldus de rechter.
Dier&Recht moest van de rechter alle campagne-uitingen waarin de term ‘ernstig’ werd gebruikt binnen 48 uur weghalen. Andere uitingen hoefden niet te worden verwijderd, wat betekende dat de andere twee campagneposters gewoon konden blijven hangen. Als de stichting geen gehoor zou geven aan het oordeel van de rechter, zou zij een dwangsom van maximaal 50.000 euro moeten betalen.
De rechter ging bij haar oordeel overigens uit van de vrijheid van meningsuiting zoals die is neergelegd in artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM). Een beperking van dat grondrecht is alleen toegestaan als de beperking in de wet is geregeld en noodzakelijk is in een democratische samenleving. De wettelijke grondslag bestond in deze zaak uit artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek (BW), terwijl de bescherming van de goede naam van de melkveehouderij het legitieme doel was.
Reacties en vervolg
De boeren zijn blij met de uitspraak. Bart Kemp, voorzitter van Agractie: “Deze club die antidierhouderij is, heeft de grens overschreden”. Hij zegt ook dat de campagne de boeren diep heeft geraakt. “Dit voelt zo onrechtvaardig.” Dier&Recht zegt juist teleurgesteld te zijn en heeft inmiddels aangekondigd tegen de uitspraak in hoger beroep te gaan. Daarnaast is de stichting een crowdfundactie gestart om de campagne met de overgebleven posters te kunnen verlengen.