e-Court robotrechter: aantasting rechtszekerheid of consumentenbescherming?

Tegenwoordig nemen veel zorgverzekeraars in hun polisvoorwaarden op dat de virtuele rechter e-Court bevoegd is om een geschil te beslechten. Hierdoor worden de zaken niet meer door de kantonrechter behandeld. Wordt hierdoor de rechtsbescherming aangetast?

Door Julia Verschoor

Investico en Nieuwsuur deden hierover een onderzoek naar e-Court. Hieruit komt naar voren dat deze alternatieve manier van geschilbeslechting niet transparant is. Vonnissen worden namelijk niet gepubliceerd en het is niet bekend wie de rechters zijn. Zittingen zijn er niet of nauwelijks, alles gaat voornamelijk digitaal.

Voor wie?
Miljoenen klanten van zorgverzekeraars, maar ook van webshops zoals bol.com, komen
bij geschillen over betalingsproblemen terecht bij e-Court. Deze private rechtbank schrijft een vonnis via een computergestuurde robotrechter. Er worden geen vonnissen gepubliceerd en het is niet bekend welke arbiters op de procedure toezien.

Arbitragebeding in een consumentenovereenkomst 
e-Court presenteert zich als private rechtspraak dat een hoge kwaliteit levert tegen lage kosten. Het betreft private rechtspraak op grond van arbitrage (art. 1020 e.v. Rv) en bindend advies (art. 7:900 e.v. BW). Onder de noemer dat een kostenbeperking een kwestie van consumentenbescherming is. De vraag is echter of dit wel in het belang van de consument is. Bij het aangaan van een overeenkomst worden altijd algemene voorwaarden van toepassing verklaard. Vanaf 1 januari 2015 is de herziene arbitragewet in werking getreden. Hierbij is ook de zwarte lijst aangepast, als toevoeging art. 6:236 sub n BW. Tegenwoordig is een arbitragebeding vernietigbaar, tenzij de consument een keuzemogelijkheid wordt aangeboden; arbitrage of beslechting van het geschil door de overheidsrechter. Hiervoor moet de consument ten minste één maand de tijd krijgen. Uit de praktijk blijkt dat binnen twee weken wordt besloten en ontbreekt het de klant aan relevante informatie. “Zelfs ik, als gespecialiseerd jurist, zou niet weten hoe ik zou moeten kiezen”zegt hoogleraar consumentenrecht Charlotte Pavillon (RuG).

De (on)partijdigheid en ontvankelijkheid
Verzekeraars denken dat zij tienduizenden geschillen aan e-Court zullen voorleggen. Het probleem van het niet publiceren van vonnissen is dat er op deze manier deals gesloten kunnen worden. Verzekeraars hebben namelijk een groot belang bij de uitkomst en e-Court heeft weer belang bij inkomsten vanuit de zorgverzekeraar. Een wisselwerking zou je zeggen.

Uit onderzoek van Investico en Nieuwsuur blijkt ook dat het beslag leggen op iemand zijn bankrekening na een vonnis van e-Court niet zo eenvoudig gaat. Voor een beslaglegging (er is immers een executoriale titel vereist) zal de overheidsrechter nog toestemming moeten geven. Achter de schermen ruziën rechters al maanden over de vraag of dit wel kan.

Deurwaardersbedrijf GGN is enthousiast over e-Court. Zij krijgt een snelle reactie van debiteuren en hierdoor kan het geschil vlot geregeld worden. Rinus van Etten zegt hierover: “Mensen met schulden reageren sneller en treffen eerder een regeling. Veel zaken worden opgelost nog voordat de virtuele rechter een oordeel velt”. Daarnaast zou er eerder gebruik gemaakt worden van e-Court, aangezien dit slechts €85,- kost. Een gang naar de overheidsrechter loopt al gauw op tot €475,- vanwege de hoge griffiekosten.

Maar de rechterlijke macht is kritisch. “Niemand weet wat er gebeurt bij e-Court”, zegt de voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak Frits Bakker. “Ik denk dat het een groot zwart gat is. Je weet niet wie de arbiter is en je weet niet wat hij kan. Eigenlijk heb je geen idee.”

Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR) bracht een rapport naar buiten waarin zij haar zorgen over de commerciële, digitale rechtspraak uit. Het rapport lees je hier.

Reactie van e-Court 
Inmiddels heeft e-Court zelf ook gereageerd op alle negatieve publiciteit middels een persbericht op 19 januari 2018. Allereerst heeft e-Court laten weten dat in februari 2018 de lijst van arbiters gepubliceerd wordt. Daarnaast stelt e-Court dat het arbitrale geding een rechtsgeding en een wettelijk erkende en geregelde vorm van rechtspraak is. Bovendien is het arbitragebeding in hun algemene voorwaarden in begrijpelijke taal en conform het consumentenrecht is opgeschreven. Gedaagden worden ook middels een deurwaardersexploot opgeroepen. Tot slot zou er geen contact met contractpartijen zijn waardoor er sprake is van volledige onafhankelijkheid.

Meer weten? Het volledige persbericht lees je hier.