DUO mag volgens onderwijsminister Jet Bussemaker reisgegevens van studenten opvragen, als zij worden verdacht van fraude met de uitwonendenbeurs. De minister heeft er bovendien vertrouwen in dat DUO zorgvuldig handelt als het gaat om de aanpak van fraude.
Door Inge Hoiting
Dat stelt de minister in een antwoord op kamervragen van GroenLinks en D66. De reactie is opmerkelijk te noemen, aangezien DUO een paar maanden geleden nog door de rechtbank Den Haag op de vingers werd getikt voor het ongeoorloofd opvragen van reisgegevens van een student. De rechtbank oordeelde toen dat de wet geen grondslag biedt voor zo’n inbreuk op de privacy van de student in kwestie. Volgens de rechter was er daardoor sprake van schending van artikel 8 van het EVRM. DUO is in afwachting van hoger beroep voorlopig gestaakt met het opvragen van reisgegevens.
Bij het controleren van fraude richtte DUO zich op studenten die nog onder het oude studiefinancieringsstelsel vallen. Deze doelgroep komt in aanmerking voor een basisbeurs, die voor uitwonenden 290 euro per maand bedraagt. Dat is een aardig zakcentje in vergelijking met de 104 euro die thuiswonende studenten ontvangen. Het komt dan ook regelmatig voor dat studenten die nog thuis wonen, zich op een ander adres inschrijven om te kunnen frauderen met de uitwonendenbeurs.
Bussemaker bevestigt in haar antwoord op de kamervragen dat DUO 377 keer reisgegevens heeft opgevraagd bij Translink, de beheerder van de OV-chipkaart. In 307 gevallen bleek er fraude in het spel te zijn. DUO stelde dit vast door na te gaan of het adres waarvandaan een student naar de studie reist, overeenkomt met het opgegeven woonadres.
Tot nog toe meent Bussemaker dat deze inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van studenten, geoorloofd is in de strijd tegen misbruik van overheidsgeld. De minister doet in afwachting van het hoger beroep tegen de eerder genoemde zaak, geen uitspraken over het al dan niet onwettige gebruik van reisgegevens door DUO. Daarbij speelt mee dat een rechter in een soortgelijke zaak oordeelde dat DUO wel degelijk reisgegevens mag opvragen bij een vermoeden van fraude. Ook tegen deze uitspraak is hoger beroep aangetekend.