Bol.com heeft per abuis betalingen gedaan aan oplichters in plaats van aan Brabantia. De rechtbank heeft beslist dat Brabantia recht heeft op nakoming van de betalingsverplichtingen. Bol.com komt geen beroep toe op bevrijdende betaling.
Door Özge Tatar
Brabantia, een fabrikant van huishoudelijke producten, verkoopt met regelmaat producten aan Bol.com. Zo heeft Brabantia in december 2019 en januari 2020 huishoudelijke producten aan Bol.com verkocht en geleverd, waarbij partijen een betalingstermijn van 30 dagen zijn overeengekomen.
In het najaar 2019 werd de mailbox van een medewerker van de boekhoudafdeling van Brabantia gehackt door een of meerdere oplichters. Vanuit het e-mailadres van de medewerker werd een mail gestuurd aan Bol.com met het verzoek om betalingen voortaan niet meer over te maken aan de bij Bol.com bekende bankrekening van Brabantia, maar aan een Spaanse bankrekening. Het gewijzigde bankrekeningnummer werd vervolgens in de systemen van Bol.com verwerkt, waarna meerdere bedragen werden overgemaakt naar de Spaanse bankrekening. Vanwege uitblijvende betalingen deed Brabantia navraag bij Bol.com. Partijen constateerden dat zij slachtoffer zijn geworden van fraude.
Bevrijdende betaling?
Volgens Brabantia heeft zij nog recht op betaling. Bol.com doet een beroep op bevrijdende betaling in de zin van artikel 6:34 lid 1 BW. De zaak wordt voorgelegd aan de Rechtbank Midden-Nederland. Centraal staat de vraag of en in hoeverre Brabantia nakoming kan vorderen van de betalingsverplichting.
De rechtbank bespreekt onder welke voorwaarden Bol.com op grond van artikel 6:34 lid 1 BW wordt beschermd. Bij de toepassing van artikel 6:34 lid 1 BW gaat het om de vraag of er feiten en omstandigheden zijn die maken dat de betaling aan de oplichters als een bevrijdende betaling moet worden aangemerkt. Voor een geslaagd beroep op bevrijdende betaling is vereist dat Bol.com op redelijke gronden heeft aangenomen dat de ontvanger van de betaling als schuldeiser tot de prestatie gerechtigd was of om andere redenen aan hem moest worden betaald. In dat geval moet Bol.com te goeder trouw zijn in de zin van artikel 3:11 BW.
Navraag en onderzoek doen
Naar het oordeel van de rechtbank zou de vervalste correspondentie aanleiding moeten geven tot twijfel en tot navraag en nader onderzoek door Bol.com. Het verzoek tot wijziging van het rekeningnummer is een aantrekkelijke manier voor oplichters, en de gevolgen van het onterecht doorvoeren van zo’n wijziging kunnen groot zijn. De wijziging naar een Spaans rekeningnummer had moeten leiden tot ‘gezonde argwaan’. Ook gaat de rechtbank in op het taalgebruik in de vervalste brief. Partijen communiceerden jarenlang uitsluitend in het Nederlands. Het plotselinge gebruik van de Engelse taal en een vermenging met het Nederlands had onmiddellijk moeten opvallen. Bol.com mocht niet afgaan op de omstandigheden dat de vervalste e-mail afkomstig was van een bij Bol.com bekend e-mailadres en dat de brief er authentiek uitzag. De rechtbank stelt Brabantia in het gelijk. Bol.com moet ruim 745.000 euro aan Brabantia betalen.